uprawa warzyw

Kapusta chińska pak choi to roślina jednoroczna. Nie wytwarza główki, ale mniej lub bardziej zwartą, wzniesioną rozetę liści o grubych, długich i soczystych ogonkach liściowych, które mają szerokie, owalne blaszki. Na blaszkach liściowych widoczne jest jaśniejsze unerwienie, natomiast ogonki liściowe są łyżeczkowato spłaszczone. W uprawie znajdują się dwa typy odmian kapusty chińskiej, które różnią się głównie zabarwieniem ogonków liściowych. Pierwszy typ to odmiany białoogonkowe, które mają ogonki szerokie, w barwie od białych do białoseledynowych i ciemnozielone blaszki liściowe, które są lekko zawinięte na brzegach. Drugi typ to odmiany zielonoogonkowe, które mają zielone, szerokie ogonki liściowe i są szersze u nasady niż białoogonkowe, a ich blaszki liściowe są jaśniejsze i bardziej zaokrąglone. Rozety liściowe osiągają zwykle wysokość 30–40 cm, choć występują również formy karłowe o wysokości rozet do 15 cm (Baby Pak Choy) oraz formy bardzo wysokie, które osiągają wysokość nawet do 60 cm.

Wymagania klimatyczne i glebowe pak choi

Kapusta chińska jest rośliną klimatu raczej umiarkowanego chłodnego, ale bardzo wilgotnego. Temperatura optymalna do kiełkowania nasion to 20 st. C, jednak dla dobrego wzrostu i rozwoju najlepsze będą niższe temperatury, sięgające 13–16 st. C, maksymalnie 15–20 st. C. Kapusta toleruje okresowe spadki temperatur nawet do 10 st. C, natomiast starsze rośliny znoszą spadki temperatur aż do –5 st. C. Jednak w uprawie wiosennej dłuższe działanie niskich temperatur na młode rośliny może być przyczyną do szybszego wybijania w pędy kwiatostanowe.

Kapusta chińska to roślina dnia długiego. W połączeniu z wysokimi temperaturami na początku uprawy wiosenno-letniej przyspiesza tworzenie pędów kwiatostanowych. W tym momencie na takie działanie bardziej narażone są odmiany białoogonkowe.

Wymagania glebowe kapusty chińskiej są dość wysokie, a spowodowane jest to bardzo krótkim okresem wegetacji, rośnie bardzo szybko (ok. 35–45 dni). Gleby powinny być żyzne, bogate w próchnice, o dużej pojemności wodnej i o pH 6,5–7,0.

Burak liściowy jest warzywem zawierającym więcej suchej masy niż inne warzywa liściowe. W blaszkach liściowych stwierdzono od 13,5 do 15,7% suchej masy, a w ogonkach liściowych aż 7,5–10,0%. W suchej masie oznaczono nawet do 25% białka, 3% weglowodanów i 1% błonnika. Oprócz powyższych w 100 g świeżych liści znajdują się duże ilości witaminy C (39–55 mg) i wapnia (do 103 mg), które są odpowiednio trzy i dwa razy większe niż w buraku ćwikłowym. Liście i ogonki buraka liściowego zawierają także:

• 1,8 mg żelaza,

• 81 mg magnezu,

• 3,3–3,6 mg betakarotenu,

• 11 mg luteiny i zeaksantyny,

• 0,99 mg witaminy B_6,

• 1,89 mg witaminy E,

• aż 830 mikrogram witaminy K oraz

• małe ilości witaminy B₁ i B_2.

Blaszki liściowe są bardziej zasobne w magnez i fosfor, natomiast ogonki liściowe zawierają więcej potasu i wapnia. Burak liściowy jest warzywem o wysokiej zawartości antyoksydantów, przy czym bardziej wartościowe są pod tym względem blaszki i ogonki liściowe o czerwonym zabarwieniu. To warzywo lekkostrawne i dobrze przyswajalne, w 100 g świeżych liści jest tylko 29 kcal. Można go polecić w diecie starszych ludzi i dzieci.

Boćwina dzięki zawartej w niej betainie, wspomaga oczyszczanie organizmu i funkcjonowanie wątroby. Burak liściowy zawiera również rutynę i kwercetynę, które biorą udział we wzmacnianiu i zwiększaniu elastyczności naczyń krwionośnych.

Kard rośnie dziko na suchych i kamienistych obszarach w północnej Afryce, w południowej Europie na Sycylii, Krecie i w Hiszpanii. Już w starożytnej Grecji i Rzymie był uprawiany jako warzywo, gdzie częścią użytkową były wtedy mięsiste i kruche ogonki liściowe, a także korzenie. Karda zaczęto powszechnie uprawiać w Europie, głównie we Włoszech i Hiszpanii, dopiero w XVI wieku. Do Polski warzywo sprowadziła królowa Bona w celu pomocy w przedłużeniu dynastii Jagiellonów. We Włoszech uważano bowiem, że spożywanie karda ma duży wpływ na płeć dziecka – zwiększa liczbę chłopców wśród narodzonych dzieci.

Kard to bylina, roślina trwała, która przypomina z wyglądu kaczocha. Posiada taki sam system korzeniowy, który gromadzi substancje zapasowe i umożliwia mu zimowanie. W pierwszym roku wytwarza rozetę dużych liści o mięsistych, grubych ogonkach liściowych. Liście karda są podobne do liści karczocha, ale są mocniej powycinane, mają omszoną powierzchnię i dość ostre kolce o długości 5–15 mm na brzegach. Wierzchnia strona liścia jest charakterystycznie szarozielona, natomiast spodnia – srebrzystobiała.

W drugim roku uprawy kard wytwarza mocno rozgałęziony, kolczasty pęd kwiatostanowy o wysokości nawet do 2 m. Koszyczki kwiatostanów, które tworzą się na zakończeniach pędów są mniejsze od koszyczków karczocha i osiągają średnicę 5–8 cm. Rurkowate kwiaty są barwy niebieskofioletowej aż do jasnopurpurowej i mają intensywny zapach, który przypomina zapach świeżego chleba z miodem. Dno koszyczka kwiatostanowego i jego listki okrywy nie są jadalne. Owocem karda jest szarobrunatna niełupka o długości 6–7 mm. Częściami jadalnymi są grube i mięsiste ogonki liściowe, które można spożywać po wybieleniu, a których szerokość u podstawy może osiągać nawet 10 m. Do spożycia nadają się także kłącza karda. Najlepszy jakościowo, a zarazem największy plon ogonków uzyskuje się w piewszym roku uprawy, dlatego też kard jest użytkowany jako warzywo jednoroczne, mimo że jest rośliną wieloletnią. W pierwszym roku uprawy pędy są miękkie i mięsiste, potem stają się zdrewniałe i suche. Jedna roślina zajmuje dość sporą powierzchnię, co należy uwzględnić planując uprawę.Jest to bylina dość wrażliwa na mrozy i nasze zimy na ogół są dla niej zabójcze.Żeby zakwitnąć, potrzebuje krótkiego dnia i długiej nocy.

Salsefia (Tragopogon porrifolius L.) należy do botanicznej rodziny astrowatych (Asteraceae), która kojarzy się nam z roślinami ozdobnymi. Nazywana jest owsianymi korzonkami, białą salsefią bądź kozibrodem porolistnym. Potocznie jest także nazywana szparagami dla biedaków. Ta nazwa związana jest z tym, że jest łatwo dostępna w jej naturalnym środowisku. Często mylona jest ze skorzonerą.

Skąd pochodzi salsefia (Kozibród porolistny)?

Roślina ta pochodzi ze środkowych i wschodnich regionów basenu Morza Śródziemnego i z Azji Mniejszej. Algieria, Tunezja, Maroko i Europa Południowa to rejony, gdzie występuje ona w stanie dzikim. Spożywana już przez starożytnych Greków i Rzymian. Za pośrednictwem legionów rzymskich zawędrowała do Europy Środkowej. W Europie pojawiła się wcześniej niż skorzonera, ponieważ zaczęto ja uprawiać już na przełomie XV i XVI wieku. Traktowana była także jako roślina lecznicza i uprawiano ją w ogrodach aptecznych. W Polsce zaczęto ja uprawiać w XVI wieku. Salsefia w naszym kraju uprawiana jest wyłącznie amatorsko. Zasługuje jednak na większe rozpowszechnienie, m.in. z uwagi na wysokie właściwości dietetyczne i odżywcze. W krajach Europy Zachodniej coraz bardziej wzrasta zainteresowanie uprawą warzyw korzeniowych, w tym salsefią w gospodarstwach ekologicznych.