Uprawa ogórków do kiszenia. Jakie odmiany warto wybrać

Magdalena Świąder

27 marca 2023

Uprawa ogórków do kiszenia. Jakie odmiany warto wybrać

Ogórek zwyczajny ( Cucumis saivus L.) to warzywo o jadalnych owocach, pochodzące z Azji Południowej, dokładnie z Indii. Jest tam uprawiany od 1000 lat, a w Chinach co najmniej 2000 lat p.n.e. Do Europy Wschodniej dotarł na początku X w., a do Polski w XIII w. Ma cenne własności smakowo-dietetyczne. Zawiera sole mineralne o wysokim stopniu zasadowości, co sprawia, że działają neutralizująco na ludzki organizm. Żeby uprawa ogórków w gruncie była udana, trzeba się odpowiednio do niej przygotować. Jak to zrobić? A jak wygląda uprawa ogórków do kiszenia?

Ogórki są roślinami jednopiennymi, na ogół rozdzielnopłciowymi. To znaczy, że na jednej roślinie powstają kwiaty żeńskie i męskie rozmieszczone w kątach liści. Kwiaty żeńskie są zapylane przez owady, bo ogórki należą do roślin obcopylnych.

Ogórki uprawia się z przeznaczeniem do bezpośredniego spożycia i na przetwory dla przemysłu. Wykorzystuje się je do sporządzenia przecierów, pikli, mizerii mrożonej, ogórków konserwowych, kwaszonych i tzw. ogórków małosolnych.

Przeznaczenie ogórków gruntowych

Z upraw wielkotowarowych ogórki przeznacza się do: konserwowania, kwaszenia, bezpośredniego spożycia i mrożenia.

Do tych celów ogórki uprawia się tylko w gruncie. Tym przeznaczonym do przetwórstwa, stawia się różnorodne wymagania:

  • w kształcie mają być proste, walcowate lub cylindryczne,

  • barwy ciemno zielonej, jednolitej bez tendencji do żółknięcia,

  • ze skórką o powierzchni gładkiej lub z małymi brodawkami.

Owoce do kiszenia powinny być o długości 8–15 cm i średnicy 3,5–5 cm. Na korniszony odpowiednio 3–5 cm długości i średnicy 1–2,5 cm. Ogórki do kiszenia powinny być bez goryczy. Mają zawierać powyżej 2% cukrów. Kolejna ważna cecha to pozbawione pustych przestrzeni. Niezależnie od przeznaczenia powinny charakteryzować się wysokim plonem i całkowitą odpornością na najgroźniejsze patogeny. Choć przynajmniej tolerancją (wysoką odpornością) na najgroźniejsze patogeny.

Wymagania glebowe dla ogórków do kiszenia

Ogórek wymaga wysokiej temperatury powietrza i nagrzanej gleby, bo jest gatunkiem ciepłolubnym, jak wszystkie dyniowate. Uprawa ogórków do kiszenia jest wymagająca. Ogórek jest wrażliwy na wiatry i na jakość gleby. Należy go uprawiać na stanowisku o dobrej kulturze, w glebie strukturalnej, żyznej, przepuszczalnej, w miarę wilgotnej, dobrze się nagrzewającej i o dobrej strukturze. Gleba powinna być bogata w próchnicę, o pH ok 7, czyli odczynie obojętnym. Poziom wód gruntowych nie powinien być zbyt wysoki. Optymalna głębokość wód to 80-90 cm.

Ogórki źle rosną na glebach zbyt lekkich, ale także na ciężkich, zimnych i podmokłych. Dobre ziemie pod uprawę to:

  • piaszczysto-gliniaste,
  • lessy,
  • czarnoziemy, czarne ziemie, a także
  • mady o uregulowanych stosunkach powietrzno-wodnych.

Przygotowanie pola pod uprawę ogórka

Przygotowując pole pod uprawę, należy pamiętać, co może być dla nich przedplonem. Dobrym przedplonem są:

  • groch,
  • fasola,
  • bób ze strączkowych,
  • wczesne kapustne,
  • zboża.

Po ich zbiorze trzeba wykonać podorywkę, nawieźć obornikiem i wykonać orkę przedzimową. Pod ogórki nadaje się też pole po przyoranych mieszankach traw i roślin motylkowych, a także po koniczynie i lucernie, bo nadają glebie dobrą strukturę. Ponadto wzbogacają glebę w próchnicę i już można zrezygnować z pełnej dawki nawozów organicznych. Gorsze stanowisko dają warzywa późno schodzące z pola, późne kapustne i korzeniowe.

Niewskazana jest uprawa ogórków po przyoranych wiosną mieszankach ozimych, bo gleba jest wówczas bardzo wysuszona. Pole musi też być pozbawione chwastów, ponieważ brakuje skutecznych herbicydów.

Tam, gdzie możliwe jest nawadnianie plantacji, można uprawiać przed ogórkami szpinak, sałatę z rozsady, rzodkiewkę, kalarepę lub cebulę z dymki. Na plantacjach towarowych nie stosuje się upraw współrzędnych ani śródplonów z powodu braku możliwości zmechanizowania zabiegów pielęgnacyjnych. Wyjątkiem mogą być wysoko rosnące rośliny jednoroczne, traktowane jako osłony przed wiatrem dla ciepłolubnych ogórków. Także zboża uprawiane na zielonkę. Współrzędnie z ogórkami można uprawiać:

  • cebulę z dymki,
  • sałatę,
  • kalarepę czy
  • wczesną kapustę, jedynie na małych powierzchniach (zbiór z pola, zanim rozrosną się ogórki).

Termin siewu 

Uprawę ogórków w polu rozpoczyna się dość późno. Można je uprawiać z siewu wprost do gruntu albo z rozsady. Ten drugi sposób, mimo że znacząco przyspiesza zbiór, jest jednak bardzo kosztowny i w związku z tym rzadko stosowany, najwyżej na małych powierzchniach. Uprawa z siewu ma powszechne zastosowanie w produkcji wielkotowarowej i co ważne – do celów przetwórstwa w rejonach o korzystnych warunkach klimatycznych.

Do prac przystępuje się, gdy gleba jest już nagrzana i wilgotna. Wówczas nasiona wschodzą równomiernie. Siew należy wykonać w takim terminie, aby wschody nie „trafiły” na zdarzające się jeszcze w maju przymrozki przygruntowe. Optymalny termin to 10–20 maja. Górna warstwa gleby jest już dostatecznie nagrzana, a temperatura powietrza 15–18oC, to minimalne warunki do wzrostu.

Warto znać optymalne warunki i termin siewu dla rejonu uprawy, zwłaszcza tam, gdzie stosuje się drogie nasiona odmian mieszańcowych, wysokiej jakości. Takie nasiona charakteryzują się wysokim wigorem, są czyste pod względem genetycznym i fizycznym, mają wysoką zdolność kiełkowania. Przed siewem warto je zaprawić przed szkodnikami i chorobami przenoszonymi przez nasiona, poza tym zaprawy chronią siewki przed patogenami glebowymi a także młode rośliny przed szkodnikami typu śmietka kiełkówka czy chorobami przenoszonymi w inny sposób. Zaprawia się na sucho, półsucho i na mokro a także przez inkrustowanie.

Sposób siewu 

Ogórki uprawia się w pojedynczych rzędach oddalonych od siebie 90–135 cm lub pasach dwurzędowych, wtedy pasy co 60–70 cm a miedzy nimi pas ziemi o szerokości nie mniejszej niż 135 cm – rozstawa kół ciągnika – wygodna przy stosowaniu ochrony i zabiegów pielęgnacyjnych. Zaleca się też siew w rzędy pojedyncze co 135–150 cm, a nawet 180 cm na bardzo dobrych glebach i mniejsze zagęszczenie w rzędzie co 20–30 cm. Głębokość siewu zależy od rodzaju i wilgotności gleby, zwykle 1,5–3 cm, nie płycej, bo nasiona i siewki mogą być wyjadane przez ptaki.

Obecnie na wielkotowarowych plantacjach stosuje się do prac specjalne maszyny wieloczynnościowe przygotowujące zagony do wysiewu nasion, rozsiewania nawozów, rozkładające węże kroplujące i okrywania zagonów czarną folią. Ponadto przy zbiorze owoców wykorzystuje się specjalne zadaszone platformy bardzo szerokie na kilkanaście metrów zwane „samolotami”. Pracownicy w pozycji leżącej zbierają owoce.

Uprawa ogórków do kiszenia - polecane odmiany 

Do kwaszenia nadają się odmiany grubo brodawkowe. Wśród nich można polecić:

  • Andrus F1,
  • Basza F1,
  • Borus F1,
  • Hermes Skierniewicki F1,
  • Hubal F1,
  • Izyd F1 ,
  • Julian F1,
  • Odys F1,
  • Polkrak F1;
  • Reja F1 ,
  • Royal;
  • Sławko F1.

Odmiany ogórków na małosolne

Wśród najnowszych odmian ogórka do uprawy polowej istnieją też z genetycznie uwarunkowaną cechę partenokarpii, czyli owoce zawiązują się bez zapłodnienia. Cecha ta jest bardzo korzystna w uprawie polowej zwłaszcza wtedy, gdy występują długotrwałe opady i niewysoka temperatura. Czynniki te utrudniają zapylanie kwiatów przez pszczoły. Odmiany partenokarpiczne nadają się do uprawy ogórków przeznaczonych na małosolne, czyli do krótkotrwałego kiszenia. Można polecić odmiany:

  • Rossini RZ F1 lub
  • Liszt RZ F1.
Słowa kluczowe:
uprawa ogórkawarzywa
Magdalena Świąder
Edyta Wojtas
kurator kolekcji roślin warzywnych Polska Akademia Nauk Ogród Botaniczny Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Powsinie

Certyfikat rzetelnosciLaur zaufaniaSMB logoTop firma