Liliowce – uprawa i zastosowania

Liliowce pięknie się prezentują przy oczkach wodnych w towarzystwie irysów i traw, na tle iglaków, w kompozycji z funkiami, żurawkami i paprociami. Atrakcyjne są zwłaszcza w dużych skupiskach tworzących barwne dywany. Nadają się na tarasy lub ich obrzeża.

Rośliny dziko rosną na Dalekim Wschodzie, w Indiach i Mongolii. To tam odkryto ich wyjątkowe właściwości. Pączki liliowców mają słodki, lekko pikantny smak. Jada się je marynowane i gotowane. Przechowuje się je w postaci suszu. Korzenie liliowca mają działania moczopędne, przeciwbólowe. Młode liście działają antydepresyjnie, gdyż mają lekko oszałamiające działanie. Zachwycając się smakiem liliowców, należy pamiętać o możliwości wystąpienia objawów niepożądanych, np. alergii i działaniu przeczyszczającym. Zatem jak zwykle nim zdecydujemy się na wykorzystanie ich unikalnych właściwości, należy skorzystać z porady fachowców oraz zakupów ze sprawdzonych źródeł.

Ilość odmian liliowców jest ogromna. Różnią się wysokością, długością liści, kształtem kwiatów i oczywiście kolorami. Odmiany mogą być dwu lub trzykolorowe, o kwiatach z zaokrąglonymi płatkami lub płatkami falbaniastymi do złudzenia przypominającymi kwiaty storczyków. Bardzo ważne są także różne okresy kwitnienia poszczególnych odmian oraz trwałość liści. Niektóre z nich obumierają jesienią, inne nie mają wyraźnego okresu spoczynku i ich liście są zielone nawet zimą. Są też odmiany pośrednie, które tracą tylko część liści na zimę. Wybór jest rzeczywiście trudny, jednocześnie daje możliwość spełnienia naszych oczekiwań oraz cieszenia się widokiem tych pięknych kwiatów przez całe lato.

Każda odmiana jest piękna i niepowtarzalna. Wśród tak dużej oferty liliowców każdy znajdzie tę odmianę, która go zachwyci. Ja wybrałam kilka. Oto one:

• Liliowiec Hemerocallis Stella d’Oro –piękna, bezproblemowa roślina o niskich kwiatach. Osiąga wysokość do 40 cm. Nadaje się zatem nawet do ogrodów skalnych. Świetna w kompozycji z innymi kwiatami także liliowcami. Kwitnie od maja do sierpnia.

• Liliowiec Hemerocallis Siloam Double Success – pachnący liliowiec o przepięknych morelowych pełnych kwiatach o wysokości około 50 cm. Nadaje się nawet na kwiat cięty.

• Liliowiec Hemerocallis Night Embers – przepiękne wiśniowo-czerwone kwiaty z białym brzegiem zdobią ogród w lipcu i sierpniu. Roślina mrozoodporna o wysokości do 65 cm.

• Liliowiec Hemerocallis Simmons Overture – półzimozielony, pachnący i bardzo długo kwitnący liliowiec o pięknych falbaniastych płatkach.

• Liliowiec Hemerocallis Spindazzle – bardzo wcześnie rozpoczynający kwitnienie liliowiec o pajęczych kwiatach w kolorze ciepło żółtym i rdzawym.

• Odmiany do uprawy w donicach:

• Peterburg,

• Roswitha,

• Madeline Nettles Eyes,

• Little Grapette,

• Little Missy,

• Eenie Fanfare.

Sadzenie: Zakupione sadzonki sadzimy najlepiej wiosną. Dotyczy to głównie tych, które są zimozielone. Mogą one bowiem przemarznąć zimą, jeśli nie ukorzenią się dobrze. Częścią podziemną liliowca są podłużne bulwy i mięsiste korzenie, które z czasem sięgają coraz głębiej. Wykop dół takiej wielkości, aby swobodnie zmieściły się w nim korzenie. Najlepiej na głębokość kilkudziesięciu centymetrów. Warto dać tam żyzną ziemię z przefermentowanym obornikiem lub kompostem. Rozłóż je na stożku usypanym na dnie dołu. Następnie obsyp ziemią i dokładnie podlej. Przed wysadzeniem na stałe miejsce namocz korzenie w wodzie. Pamiętaj, aby zachować odstęp między roślinami do około pół metra, jeśli sadzisz je w grupie. Mogą one tam rosnąć nawet 30 lat. Są to jednak rośliny, które bardzo szybko się rozrastają. Warto również pamiętać, że kwiaty liliowców zawsze skierują się do słońca, więc nie z każdej strony będą wyglądały równie atrakcyjnie.

Liliowce uprawa i podłoże: Liliowce to byliny, które nie mają wielkich wymagań co do podłoża. Mogą rosnąć właściwie wszędzie. Na glebach żyznych, próchniczych i wilgotnych oraz na stanowisku słonecznym lub lekko ocienionych będą lepiej kwitły. Ze względu na długie korzenie poradzą sobie także w suchym podłożu. Może to jednak mieć wpływ na liczbę pojawiających się kwiatów. Pożądany odczyn gleby waha się od pH = 5,5 do pH = 6,6.

Kilka uwag z własnego doświadczenia:

• W czasie suszy podlewaj liliowce. Nie podlewaj ani liści, ani kwiatów.

• Zasilaj kompostem lub nawozem wieloskładnikowym. Będą pięknie kwitły. Pod koniec lata zastosuj nawozy jesienne, które poprawią ich mrozoodporność.

• Usuwaj przekwitłe kwiatostany.

• Rośliny o mniejszej mrozoodporności okryj na zimę ziemią, korą lub liśćmi. Większość odmian tego zabiegu nie potrzebuje.

• Obserwuj rośliny, czy nie zostały zaatakowane przez choroby. Liliowce są bardzo odporne na choroby. Nie zdarzyło mi się w ciągu prawie trzydziestu lat, aby chorowały. Warto jednak pamiętać, że mogą je dotknąć takie choroby, jak:

• Mokra zgnilizna liliowca. Hamuje wzrost liliowca, powoduje brązowe, wodniste plamy na liściach. Powodem jej wystąpienia może być przenawożenie azotem. Należy wówczas wyskrobać plamy do zdrowej tkanki i przemyć roztworem denaturatu.

• Rdzawa plamistość liści i łodyg. Tutaj do jej zwalczenia potrzebne są fungicydy.

• Przędziorki powodują matowienie liści liliowców. Atakują rośliny, gdy jest zbyt sucho. Można je zwalczyć odpowiednimi preparatami przędziorkobójczymi lub domowymi sposobami np. opryskując je wodą z mydłem, wyciągiem z czosnku lub cebuli.

• Opuchlizna pąków liliowca. Należy zrywać i niszczyć chore pąki.

• Ślimaki. Naturalnymi wrogami ślimaków są żaby i chrząszcze. Odstraszająco działają liście żywokostu. Można je rozłożyć wokół roślin. Przeszkodą dla ślimaków będzie drobny tłuczeń bazaltowy lub igły sosen.

Dzielenie kęp: Liliowce, tak jak pisałam wcześniej, są roślinami długowiecznymi, mogącymi żyć w tym samym miejscu nawet 30 lat. Czasami warto je jednak odmłodzić. Dlatego rozrośnięte kępy liliowców możemy dzielić. Możemy to robić w dowolnym momencie od wiosny do jesieni. Warto jednak poczekać aż przekwitną. Odmładzamy rośliny co 6–7 lat. Oczywiście nie jest to konieczne. Możemy taką czynność wykonać, jeśli zauważymy, że rośliny słabiej kwitną. W przypadku dzielenia karp jesienią należy przyciąć liście, aby nie narażać rośliny na utratę wody.

Przygotowanie sadzonek pędowych z piętką: Sadzonki takie przygotowujemy wiosną, gdy młode pędy mają około 7 cm wysokości. Na piętce pojawiają się wówczas zaczątki korzeni przybyszowych. Sadzonki ukorzeniami w inspekcie lub pojemnikach. Wczesną jesienią przesadzamy je na miejsce stałe.

Czytaj więcej:

• Róże – jak pielęgnować, sadzić i chronić na zimę 
• Bratki – sadzenie, uprawa i pielęgnacja

Wysiewanie nasion: Liliowce można również rozmnażać przez wysiew nasion. Zebrane nasiona wysiewamy do pojemników lub bezpośrednio do gruntu jesienią. Rośliny wzejdą wiosną. Nasiona możemy również przetrzymać przez około 6 tygodni w lodówce i wysiać w okresie od stycznia do marca. Zakwitną w drugim roku uprawy. Rośliny mogą nie powtórzyć cech matecznych. Może jednak uda się nam stworzyć jakieś ciekawe krzyżówki?

1. O właściwościach leczniczych i zastosowaniach w kuchni pisałam już na wstępie. Ostatnio coraz częściej próbujemy w kuchni różnych nowości. Warto zauważyć, że pąki liliowca można ukisić. Robimy to tak jakbyśmy kisili ogórki. Możemy je ukisić z tradycyjnymi przyprawami lub puścić wodze fantazji, np. stosując przyprawy orientalne.

2. Kwiaty liliowców o różnych kolorach mają różne smaki. Słodki i delikatny smak mają żółte i kremowe kwiaty. Pikantne bywają kwiaty liliowców purpurowych. Najsmaczniejsze są kwiaty różowe. Smakiem mają przypomina

3. suszone morele.

4. Kwiaty liliowców nocnych Nocturnal otwierają się popołudniami i mają je otwarte przez cała noc. Znajdują się wśród nich liliowce o ciekawych nazwach, np.:

• Pieśń Druida (Druid’s Chant) Piękny liliowiec o jasnofioletowych kwiatach z ciemnym okiem i zieloną gardzielą.

• Flakonik Galadrieli (Phial of Galagriel). Ten wyjątkowy liliowiec o wydłużonych płatkach jak gwiazdki rozświetlają ciemność. Tak samo rozświetlał ciemność flakonik Galadrieli we Władcy Pierścieni zawierający światło gwiazdy Silmarilu.

• Wizja miłości (Vision of Love). Przepiękny liliowiec o pełnych różowych lub łososiowych kwiatach.

• Północna modliszka (Midnight Mantis). Pachnący ciemnofioletowy liliowiec z cytrynowym okiem o płatach lekko wywiniętych do tyłu.

• Biała Pokusa (White Temptation). Wyjątkowy ze względu na kolor i duże kwiaty o ciekawej fakturze.