rolnik ryczałtowy
Rozliczanie w VAT transakcji wewnątrzwspólnotowych z udziałem rolników ryczałtowych
Sprzedaż produktów rolnych przez rolników ryczałtowych może być dokonywana nie tylko na rzecz klientów krajowych, ale także odbiorców z zagranicy, najczęściej z innych krajów Unii Europejskiej. To samo dotyczy zakupu towarów przez takich rolników. Wówczas mogą powstać wątpliwości, jak rozliczać tego rodzaju transakcje na gruncie przepisów o VAT. Wyjaśniamy wszystkie wątpliwości.
Rolnik ryczałtowy to rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, który zarazem korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. Tak wynika z definicji zawartej w art. 2 pkt 19 tej ustawy. Status ten nie przysługuje jednak rolnikom obowiązanym na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych. W przepisie dotyczącym zwolnienia od VAT przytoczonym w tej definicji jest mowa o dostawie produktów rolnych dokonywanej przez rolnika ryczałtowego oraz świadczeniu usług rolniczych przez taki podmiot. Produktami rolnymi na użytek tej definicji będą towary pochodzące z własnej działalności rolniczej takiego podmiotu, a także produkty roślinne i zwierzęce przetworzone w sposób inny niż przemysłowy (z pewnymi wyjątkami). Rolnik może jednak zrezygnować z tego zwolnienia, składając w urzędzie skarbowym zgłoszenie rejestracyjne (VAT-R).
Zakup przez rolnika towarów za granicą
Może się zdarzyć, że rolnik ryczałtowy dokona zakupu towarów do produkcji w innym kraju Unii Europejskiej. W takim przypadku mogą pojawić się wątpliwości dotyczące podatkowych skutków takiej transakcji na gruncie przepisów o VAT. W szczególności chodzi o odpowiedź na pytanie, czy taki zagraniczny zakup należy rozpoznać jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT). W świetle art. 9 ustawy o VAT jest to nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Czytaj więcej: Powrót do statusu rolnika ryczałtowego w VAT
- Czy rolnik ryczałtowy, który nabywa towary w innych państwach członkowskich UE musi rejestrować się w urzędzie skarbowym?
- Co z dostawą na rzecz unijnych przedsiębiorców?
- Kiedy dojdzie do wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość?
Rozliczanie w VAT transakcji wewnątrzwspólnotowych z udziałem rolników ryczałtowych
Sprzedaż produktów rolnych przez rolników ryczałtowych może być dokonywana nie tylko na rzecz klientów krajowych, ale także odbiorców z zagranicy, najczęściej z innych krajów Unii Europejskiej. To samo dotyczy zakupu towarów przez takich rolników. Wówczas mogą powstać wątpliwości, jak rozliczać tego rodzaju transakcje na gruncie przepisów o VAT. Wyjaśniamy wszystkie wątpliwości.
Rolnik ryczałtowy to rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, który zarazem korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. Tak wynika z definicji zawartej w art. 2 pkt 19 tej ustawy. Status ten nie przysługuje jednak rolnikom obowiązanym na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych. W przepisie dotyczącym zwolnienia od VAT przytoczonym w tej definicji jest mowa o dostawie produktów rolnych dokonywanej przez rolnika ryczałtowego oraz świadczeniu usług rolniczych przez taki podmiot. Produktami rolnymi na użytek tej definicji będą towary pochodzące z własnej działalności rolniczej takiego podmiotu, a także produkty roślinne i zwierzęce przetworzone w sposób inny niż przemysłowy (z pewnymi wyjątkami). Rolnik może jednak zrezygnować z tego zwolnienia, składając w urzędzie skarbowym zgłoszenie rejestracyjne (VAT-R).
Zakup przez rolnika towarów za granicą
Może się zdarzyć, że rolnik ryczałtowy dokona zakupu towarów do produkcji w innym kraju Unii Europejskiej. W takim przypadku mogą pojawić się wątpliwości dotyczące podatkowych skutków takiej transakcji na gruncie przepisów o VAT. W szczególności chodzi o odpowiedź na pytanie, czy taki zagraniczny zakup należy rozpoznać jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT). W świetle art. 9 ustawy o VAT jest to nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Czytaj więcej: Powrót do statusu rolnika ryczałtowego w VAT
- Czy rolnik ryczałtowy, który nabywa towary w innych państwach członkowskich UE musi rejestrować się w urzędzie skarbowym?
- Co z dostawą na rzecz unijnych przedsiębiorców?
- Kiedy dojdzie do wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość?
Ewidencja środków trwałych. Czy rolnik musi ją prowadzić
Większość rolników nabywa do prowadzonej przez siebie działalności różnego rodzaju środki trwałe. Niektórzy z nich mają wątpliwości, czy w związku z tym powinni prowadzić ewidencję takich składników majątku, np. pojazdów i maszyn rolniczych. Obowiązujące przepisy nie rozstrzygają bowiem jednoznacznie tej kwestii. Sprawdź szczegóły.
W ewidencji środków trwałych rolnik ujmuje się rzeczowe składniki majątku związane z wykonywaną działalnością. Mogą to być różnego rodzaju pojazdy, maszyny, urządzenia, ale także nieruchomości wykorzystywane na potrzeby jej prowadzenia. Podlegają one amortyzacji, która polega na stopniowym zmniejszaniu wartości danego składnika w czasie, na skutek jego zużycia. Definicję środków trwałych zawarto w art. 22a ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT). Zgodnie z tym przepisem są nimi stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
-
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
-
maszyny, urządzenia i środki transportu,
-
inne przedmioty.
Dodatkowo ustawodawca sformułował warunek, aby wspomniane składniki majątku były wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu. Ponadto ich przewidywany okres używania musi być dłuższy niż 1 rok.
Prowadzenie ewidencji środków trwałych jest niezbędne, aby podatnik mógł ujmować odpisy amortyzacyjne dokonywane od ich wartości początkowej w kosztach uzyskania przychodów.
- Dlaczego rolnik powinien założyć ewidencję środków trwałych?
- Kiedy rolnik musi prowadzić obowiązkowo pełną księgowość?
- Czemu przepisy o ewidencji środków trwałych są tak skomplikowane?
Powrót do statusu rolnika ryczałtowego w VAT
Rolnicy ryczałtowi, którzy zrezygnowali z tego statusu i związanego z nim zwolnienia od VAT, mogą do niego wrócić i korzystać z przysługujących przywilejów. Powinni jednak pamiętać o nałożonych w tym zakresie ustawowych ograniczeniach, a także o konieczności dopełnienia wymaganych przez przepisy formalności. Jak zatem wrócić do statusy rolnika ryczałtowego?
W świetle obowiązujących regulacji działalność rolnicza podlega opodatkowaniu VAT na ogólnych zasadach, podobnie jak działalność gospodarcza. Jednakże rolnicy dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze mogą korzystać ze zwolnienia od tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. (dalej: ustawa o VAT). Dotyczy ono rolników ryczałtowych. Rolnik ryczałtowy nie musi m.in. wystawiać faktur sprzedażowych, prowadzić ewidencji zakupu i sprzedaży, wysyłać deklaracji podatkowych z ewidencją VAT (w postaci plików JPK_V7M/JPK_V7K) czy składać w urzędzie skarbowym zgłoszeń rejestracyjnych VAT-R.
- Co przemawia za rezygnacją z bycia rolnikiem ryczałtowym?
- Kiedy czynny podatnik VAT może ponownie powrócić do statusu rolnika ryczałtowego?
- Czy wartość sprzedaży uzyskanej z działalności rolniczej ma znaczenie?
Czy rolnik może mieć dwa statusy do celów VAT
Jak pokazuje praktyka producenci rolni, oprócz działalności bezpośrednio związanej z rolnictwem, są często aktywni również w innych obszarach. Zajmują się na przykład wykonywaniem działalności gospodarczej. W takich przypadkach pojawia się pytanie o podatkowe skutki podejmowanych przez nich czynności, w tym na gruncie przepisów o VAT. W artykule rozwiewamy wątpliwości dotyczące rozliczania VAT.
Zasadą jest, że działalność rolnicza na gruncie przepisów o VAT jest traktowana podobnie jak działalność gospodarcza. Istnieje jednak grupa podatników, którzy mogą korzystać ze zwolnień od tego podatku. Chodzi o tzw. rolników ryczałtowych.
W myśl art. 2 pkt 19 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług rolnikiem ryczałtowym jest rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, który korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 wspomnianej ustawy. Takiego statusu nie mają jednak rolnicy, którzy na podstawie odrębnych przepisów są zobligowani do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Przypominam, że na podstawie powołanego art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT zwolniona od tego podatku jest dostawa produktów rolnych dokonywana przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez taki podmiot. Rolnicy ryczałtowi nie mają obowiązku:
-
rejestrowania się w urzędzie skarbowym do celów VAT,
-
składania deklaracji podatkowych,
-
wystawiania faktur czy
-
prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług.
- Kiedy posiadanie przez rolnika dwóch statusów do celów VAT będzie możliwe?
- Czy w ramach działalności rolniczej można mieć dwa statusy VAT?
