PYTANIE CZYTELNIKA: Od czerwca 2023 roku obowiązuje nowelizacja Prawa budowlanego zwalniająca z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę i zgłoszenia budowy jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 150 m 2 , przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 6 m i wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na którym zostały zaprojektowane. Jako rolnik jestem właścicielem działki siedliskowej. Na działce został wzniesiony budynek mieszkalny. Grunty na działce stanowią klasę IIIa i IIIb. Jak należy interpretować pojęcie „budynku lub wiaty o prostej konstrukcji”? Czy w przypadku planowanej budowy wcześniej wskazanego budynku wymagane jest uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy?
Budynek o prostej konstrukcji to pojęcie nieostre i nie zostało jakkolwiek zdefiniowane w przepisach prawa. Z uwagi na nowo wprowadzoną zmianę nie wykształciło się jeszcze orzecznictwo lub wytyczne, które pozwalałyby wskazać jak rozumieć to pojęcie. Również uzasadnienie nowelizacji nie przedstawia jakichkolwiek wyjaśnień w tej kwestii. Zanim wytworzy się ujednolicone orzecznictwo, należy posiłkować się przede wszystkim analogią do pozostałych przepisów Prawa budowlanego.
Zamiana działek rolnych (gruntów) to powszechna praktyka, z której chętnie korzystają producenci rolni. Zwykle w celu scalenia należących do nich nieruchomości. Należy pamiętać o tym, że tego rodzaju transakcje mogą wywoływać skutki podatkowe, w tym na gruncie przepisów o podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Wprawdzie przepisy przewidują wiele zwolnień od wspomnianego podatku, ale nie w każdym przypadku rolnicy będą mogli z nich skorzystać.
Umowa zamiany jest tzw. umową nazwaną, która została uregulowana w Kodeksie cywilnym. Jak wskazuje art. 603 tej ustawy przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Do umowy tej Kodeks cywilny nakazuje odpowiednio stosować przepisy o sprzedaży.
Podatek PCC od umów zamiany
Zgodnie z ustawą z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o PCC) podatkowi temu podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Stanowi o tym art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a wspomnianej ustawy. Zatem zamiana nieruchomości co do zasady będzie rodzić konsekwencje w postaci opodatkowania tej transakcji daniną, o której mowa. W takim przypadku stawka PCC wynosi 2% podstawy opodatkowania (art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o PCC). Przy czym podstawę tę w przypadku umów zamiany ustala się w sposób szczególny, określony w art. 6 ust. 1 pkt 2 komentowanej ustawy. Jest nią wartość rynkowa tej rzeczy lub prawa majątkowego, od którego przypada wyższy podatek. Jeżeli przedmiotem zamiany są rzeczy lub prawa majątkowe, co do których obowiązują różne stawki, podatek pobiera się według stawki najwyższej (art. 7 ust. 3 pkt 2 ustawy o PCC). Jeśli zatem przy zamianie mamy do czynienia z działkami o różnej wartości, to tylko jedna z nich posłuży do obliczenia PCC.
Jeśli zaś chodzi o podmiotowy aspekt opodatkowania tego typu transakcji, to należy zwrócić uwagę na to, że PCC w przypadku umowy zamiany obciąża obie jej strony (art. 4 pkt 2 ustawy o PCC). Są one solidarnie zobowiązane od zapłaty tego podatku, co potwierdza treść art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o PCC.