Ogród w marcu – wiosenne porządki, ale nie tylko

Danuta Zabrocka

17 marca 2023

Rys. 2. Piękno lilaków

Zmienność pogody na przełomie pór roku to cecha charakterystyczna marca. Możemy się spodziewać deszczu i obfitych opadów śniegu, mrozu i nagłego wzrostu temperatur. Prognozy długoterminowe przewidują również burze. Mimo tak nieprzewidywalnej pogody, marzec to czas niezwykle intensywnych prac ogrodowych. Kwitnąca leszczyna jest pierwszym zwiastunem przedwiośnia. Na przedwiośniu kwitną też m.in. przebiśniegi, krokusy, zawilce i przylaszczki. To też idealny czas na bez. Sprawdź, jakie prace trzeba koniecznie wykonać w ogrodzie w marcu. A jakie rośliny sadzić?

Zaczynamy od dokładnego przeglądu ogrodu i zaplanowania prac, które koniecznie trzeba w tym miesiącu wykonać:

  1. Porządkujemy rabaty. Wygrabiamy pozostałe i zgniłe liście, usuwamy chwasty oraz zeschnięte pędy bylin. Rabaty nawozimy kompostem, który delikatnie mieszamy z glebą lub stosujemy gotowe nawozy o przedłużonym działaniu. Jeśli ściółkujesz podłoże np. korą uważaj, aby nie przysypać kiełkujących roślin, gdyż mogą wcale nie wyrosnąć.

  2. Usuwamy zimowe okrycia roślin. Czynność tę wykonuj w dni pochmurne. Zabezpieczamy w ten sposób rośliny przed zbytnim przegrzaniem oraz dużymi skokami temperatur. Pamiętaj jednak o występujących jeszcze często przymrozkach, aby w każdej chwili delikatnie zabezpieczyć rośliny chociażby kartonem.

  3. Przycinamy drzewa i krzewy. Wiosenne cięcie drzew i krzewów ozdobnych dotyczy gatunków kwitnących na tegorocznych pędach: hortensje bukietowe i drzewiaste, budleje, pięciorniki, tamaryszek francuski, tawuły japońskie i inne. Pozbywamy się pędów chorych i suchych oraz tych słabych, które rosną ku środkowi. Chcąc odmłodzić krzew, skróć o połowę starsze pędy, młodsze o 1/3. Pozostałe drzewa i krzewy oczyść tylko z połamanych i chorych gałęzi. Możesz także pozbyć się tych gałęzi, które deformują pokrój rośliny lub nadmiernie go zagęszczają.

W marcu wykonaj również cięcie drzew i krzewów owocowych. Maliny, porzeczki i agrest przycinaj tuż nad ziemią. Pamiętaj, aby rany po cięciu zabezpieczyć odpowiednią maścią.

  1. Zwalczamy choroby i szkodniki. Warto spryskać wszystkie drzewa i krzewy preparatem olejowym – Miedzianem. Preparat zwalcza choroby grzybowe i bakteryjne. Pamiętaj o odpowiednich warunkach wykonywania oprysku. Należy go wykonać w pogodne, suche dni i temperaturze zbliżającej się do 10oC.

  2. Przywracamy kondycję trawie. Wygrab suche źdźbła oraz resztki roślin i gałązek. W ten sposób napowietrzysz trawnik. Bardziej skutecznym sposobem dotlenienia trawy jest wertykulacja, która polega na nacinaniu trawnika za pomocą specjalnych grabi lub mechanicznego wertykulatora. Żeby powietrze dochodziło do głębszych warstw trawnika wykonaj aerację, czyli nakłuwanie murawy na głębokość około 10 cm. Można to zrobić za pomocą specjalnych wideł lub areatorem. Tuż po aeracji piaskuj trawnik. Czynność sprawi, że gleba stanie się bardziej przepuszczalna. Ostatnim etapem jest podlanie oraz nawożenie trawnika. Jeśli zachodzi konieczność to uzupełnij ubytki, dosiewając trawę.

Wysiewanie nasion i rozmnażanie pelargonii

Nasiona odporne na niższe temperatury wysiewaj do gruntu lub inspektu. Mogą to być: roszponka, bób, marchew, koper i rzodkiewka. W celu zabezpieczenia ich przed mrozem możesz je przykryć folią.

Rośliny bardziej wrażliwe na mróz wysiewaj do skrzynek, kuwet i innych pojemników, które ustaw na oknie w domu. Muszą być dobrze oświetlone. Przygotujesz w ten sposób rozsadę warzyw, np. sałaty, kapusty, pomidorów oraz ziół i kwiatów: aksamitek, barwinków, astrów, cynii i złocieni. To tylko przykłady. Wyboru roślin dokonuj według planów jeszcze z zimy.

Pelargonie, które jesienią powędrowały do pomieszczeń warto wykorzystać do rozmnożenia. Starsze rośliny, zimujące w pomieszczeniu mogą już tak ładnie nie kwitnąć przez cały czas ich kwitnienia. Pod koniec lata ich łodyżki mogą ulegać zasuszeniu. Dlatego wykonanie sadzonek wierzchołkowych jest bardzo korzystne, zwłaszcza jeśli chcesz zachować odmianę, na której ci zależy.

Sadzonki wykonuj z roślinek, które wypuściły już nowe listki wierzchołkowe. Ścinamy około 5 cm długości łodyżki wierzchołkowej rośliny, pozbawiamy ją listków dolnych i pączków kwiatowych. Następnie sadzonki z kilkoma listkami wierzchołkowymi umieść w podłożu do kwiatów, w pojedynczych doniczkach lub w skrzynkach czy miseczkach. Kiedy się dobrze ukorzenią można je przesadzić na stałe miejsce. Sadzonki przechowuj na parapecie, podlewaj regularnie i zraszaj roślinki. Latem ich kwiaty będą długo cieszyć nasze oczy. Młode rośliny możesz uzyskać także z samych liści.

Marcowe dekoracje domu i ogrodu

Naturalną dekoracją ogrodu będą zapewne wcześnie zakwitające krzewy oraz rośliny cebulowe i byliny. Wiele z nich sadzi się we wrześniu. Są jednak takie, które możesz posadzić wiosną oraz takie, które całkowicie mrozoodporne pozostają w gruncie wiele lat.

Trudno wyobrazić sobie marcowy ogród bez przebiśniegów, krokusów czy tulipanów. Piękną roślinką zakwitającą zaraz po przebiśniegach jest kosaciec żyłkowany. Może być ozdobą oczka wodnego, ogrodów skalnych oraz nieodłącznym elementem kompozycji wiosennych na balkonach, tarasach czy w domu.

Delikatny żółto kwitnący rannik zimowy doskonale komponuje się z wrzoścem czerwonym. Obie rośliny pięknie wyglądają w pojemnikach.

Szczególnym sentymentem darzę tulipany Kaufmanna. To miniaturki należące do grupy tulipanów botanicznych. Posadzone w grupie, w sąsiedztwie ozdobnych otoczaków są ozdobą samą w sobie marcowego ogrodu. Podobnie jak przylaszczka pospolita, bylina, która w Polsce jest pod ochroną.

Niespotykaną ozdobą ogrodów jest oczar omszony – krzew o silnie pachnących, żółtych kwiatach. Przepięknie pachnie także delikatny krzew wawrzynek wilczełyko.

Trudno wyobrazić sobie marzec bez forsycji, której żółto kwitnące nagie gałązki mogą być ozdobą wiosennych aranżacji. Jej gałązki pięknie prezentują się w szklanym wazonie. Podobnie gałązki jabłoni czy wiśni.

Pojemniki do aranżacji

Wybierając pojemniki do marcowych aranżacji możemy wykorzystać wspomniane już naczynia szklane. Te świetnie podkreślają urodę roślin cebulowych. Posadzone pojedynczo cebule w niewielkich naczyniach wypełnionych tylko wodą zachwycają zarówno kwiatami jak i pięknem wzrastających korzeni. Decydując się na naczynia szklane do wykonania kompozycji wiosennych możemy także wykorzystać jako uzupełniające elementy ozdobne kolorową korę oraz zimozielone gałązki np. bluszczu czy bukszpanu. Planując wykonanie dekoracji wiosennych warto pomyśleć o wykorzystaniu starych doniczek, garnków, koszyków, które także możemy ozdobić malując je tak, aby dopełniały całość kompozycji. To w jakim naczyniu przygotujemy kompozycję zależy od naszej wyobraźni. Mogą to być nawet stare buty. Bywają takie także ceramiczne. Możemy zakupić donice ceramiczne o innych bardzo ciekawych kształtach.

Dekoracje własnej roboty

W celu przygotowania marcowych dekoracji warto wybrać się do lasu lub na łąkę i stamtąd przynieść gałązki kwitnącej olchy czarnej o purpurowych męskich kwiatostanach, leszczyny z żółtymi męskimi kotkami oraz żeńskimi drobnymi czerwonymi niteczkami. Podczas takiej wyprawy możemy także zebrać pączki roślin, które tak jak kiełki są doskonałą bombą witaminową.

Wyciągi z pączków są stosowane w ziołolecznictwie oraz kosmetologii. Trzeba pamiętać, że nie wszystkie pączki są jadalne. Jadalne są pączki lipy, topoli, brzozy, olchy, sosny czy leszczyny oraz drzew i krzewów owocowych: jabłoni, porzeczki itp. Młode zalążki dzikiego bzu są trujące. Zbieramy zatem tylko te pączki, o których wiemy z pewnością 100%, że są jadalne.

Możemy dodawać je bezpośrednio do sałatek, tak jak kiełki. Doskonale sprawdzają się w postaci nalewek oraz naparów. Wystarczy zebrane pączki umyć, rozdrobnić, zalać gorącą wodą i parzyć około 30 minut. Po przecedzeniu wywar nadaje się do użycia. Pamiętajmy jednak, że długotrwałe spożywanie naparów może mieć skutki uboczne i warto tę czynność skonsultować z lekarzem.

Sadzimy drzewa i krzewy

Marzec to dobry czas na sadzenie roślin z gołym korzeniem. Rośliny takie są tańsze a bardzo dobrze się przyjmują. Wybór roślin zależy oczywiście od wcześniej podjętych decyzji oraz potrzeb.

Bez rządzi w ogrodzie

Chciałabym przedstawić roślinę, której nie powinno zabraknąć w żadnym wiosennym ogrodzie. Zachwyca pięknem kwiatów i zniewala zapachem. Roślina ta nie kwitnie w marcu, lecz w maju. Marzec to jednak dobra pora, aby zagościł w naszych ogrodach lilak potocznie zwany bzem.

Niezwykła żywotność tego krzewu sprawia, że może on w jednym miejscu przeżyć nawet 100 lat. Sadzimy je zwykle wzdłuż ogrodzenia w postaci pojedynczych nasadzeń lub żywopłotów. Coraz większą popularnością cieszy się uprawa lilaka w pojemnikach. Do tego celu nadają się wolno rosnące krzewy osiągające mniejsze rozmiary niż lilak pospolity. Może to być, np. lilak drobnolistny Superba, nowa urzekająca biała odmiana miniaturowy lilak Flowerfesta Syringa. Jeśli szukamy perełek ogrodniczych, to może nim być lilak perski Alba. Odmiana ozdobna nie tylko z kwiatów, ale także z liści, które odróżniają tę roślinę od innych lilaków. Kwiaty tego bzu są długie, rozproszone i bardzo trwałe. Doskonale prezentuje się w donicach lub ogrodach japońskich.

Bardzo interesujące odmiany można wybrać wśród tych zaszczepionych na pniu, pojawiły się również odmiany o pędach zwisających. Odmian lilaków jest bardzo dużo. Każda urzeka tak, że trudno dokonać wyboru. Zatem warto wiedzieć, jakie warunki należy im zapewnić:

  • Mają małe wymagania glebowe. Te szlachetniejsze odmiany warto posadzić w ziemi wzbogaconej kompostem.

  • Bzy to rośliny, które uwielbiają słońce. Pięknie wówczas kwitną. W cieniu sprawdza się tylko lilak pospolity.

  • Po posadzeniu należy go podlewać i po drugim roku od posadzenia nawozić.

Lubię, gdy gałązki bzu znajdą się w naszym domu. Ich zapach przenika cały dom. Warto wiedzieć, że w celu przedłużenia ich życia w wazonie po zerwaniu gałązek miażdżymy ich końce i zalewamy wrzątkiem.

Słowa kluczowe:
rolnik w ogrodzie
Danuta Zabrocka
Danuta Zabrocka
pasjonatka ogrodnictwa i nauk ścisłych

Certyfikat rzetelnosciLaur zaufaniaSMB logoTop firma