W powszechnej świadomości funkcjonuje przekonanie, że rolnicy, którzy sprzedają owoce, warzywa czy miód z własnego gospodarstwa albo odpłatnie wynajmują sprzęt rolniczy swoim sąsiadom nie kojarzą się z przedsiębiorcami. Do celów podatkowych są jednak traktowani na podobnych zasadach. Dotyczy to również obowiązków związanych ze stosowaniem kas fiskalnych. Kiedy zatem rolnik musi mieć kasę fiskalną? W jakich sytuacjach można zastosować zwolnienie?
Obowiązek stosowania kas fiskalnych wynika wprost z przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT). W myśl art. 111 ust. 1 tej ustawy spoczywa on na podatnikach dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Jeśli zatem podatnik dokonuje sprzedaży towarów i świadczenia usług na rzecz takich osób, to zgodnie z powołanym przepisem powinien prowadzić jej ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących i drukować oraz wydawać klientom paragony fiskalne z tych urządzeń.
Na gruncie przepisów ustawy o VAT działalność rolnicza jest traktowana tak samo jak działalność gospodarcza.
Jak bowiem wskazuje zapis art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami tego podatku są:
osoby prawne,
jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz
osoby fizyczne
wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat.
Natomiast stosownie do treści art. 15 ust. 2 tej ustawy – działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników. Ustawa o VAT zawiera również własną definicję działalności rolniczej, która obejmuje m.in. produkcję warzywniczą, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, chów i hodowlę ryb (art. 2 pkt 15).
Zakres usług rolniczych kolei, do których zalicza się np. usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także wynajem i dzierżawę maszyn oraz urządzeń rolniczych, bez ich obsługi (PKWiU 77.31.10.0), został określony w art. 2 pkt 21 ustawy o VAT. Z tego wynika, że do celów VAT – w tym także pod kątem obowiązku stosowania kas fiskalnych – rolnicy traktowani są tak, jak zwykli przedsiębiorcy.