Od 2024 roku możliwe jest finansowanie rolniczych organizacji związkowych poprzez przekazywanie im części należnego podatku rolnego przez opłacające go podmioty. Mechanizm wspierania tych jednostek jest podobny do tego, który od wielu lat funkcjonuje na gruncie przepisów o PIT w odniesieniu do organizacji pożytku publicznego.
Dnia 1 stycznia 2024 r. weszła w życie nowelizacja przepisów, istotna z punktu widzenia podatników opłacających podatek rolny. Dokonano jej mocą ustawy z 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa nowelizująca). W ramach wprowadzonych zmian wspomniani podatnicy uzyskali nowe możliwości pieniężnego wspierania niektórych reprezentujących ich podmiotów, zaś podmioty te – w zakresie finansowania swojej działalności.
Wsparcia można będzie udzielać poprzez przekazywanie tym podmiotom 1,5% należnego podatku rolnego. Będzie to się odbywać na podobnych zasadach, jak przekazywanie 1,5% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP), praktykowane na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Należy jednak zauważyć, że na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (czyli ustawy o PIT) jej przepisów zasadniczo nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej. Wyjątek stanowią przychody z działów specjalnych produkcji rolnej. Dlatego większość rolników indywidualnych opłaca wskazany wcześniej podatek rolny, zamiast PIT.
Celem zmian, o których była mowa, jest przede wszystkim umożliwienie finansowania rolniczych organizacji związkowych. W uzasadnieniu projektu nowelizacji podkreślono, że poza dofinansowaniem kosztów związanych z uczestnictwem związków zawodowych rolników indywidualnych w strukturach ponadnarodowych, działalność statutowa tych organizacji nie jest wspierana ze środków publicznych. Mogą one co prawda określić w swoich statutach źródła finansowania, ale są one niezależne od środków publicznych. Był to dotychczas poważny problem dla tego typu organizacji. Autorzy wspomnianych zmian liczą na to, że uzyskanie przez te organizacje dodatkowego źródła finansowania spowoduje ich większą aktywność, jak również większe zainteresowanie rolników, aby przystępować do struktur związkowych.