Jak zapobiegać rozwojowi odporności chwastów na herbicydy?

Rozwinięcie się u chwastów odporności na środki ochrony roślin to dla rolników poważny problem, który, niestety, narasta. Np. na Żuławach w gospodarstwach pojawił się odporny biotyp wyczyńca polnego (podobnie jak na Opolszczyźnie) oraz życicy wielokwiatowej, a na terenie Lubelszczyzny kłopotliwe stają się takie gatunki jak chaber bławatek, owies głuchy czy miotła zbożowa.

Chwasty mogą rozwinąć trzy rodzaje odporności:

• pojedynczą – na jedną substancję aktywną stosowaną w herbicydach,

• krzyżową – na maksymalnie dwie substancje aktywne (również należące do różnych rodzajów związków chemicznych, ale wykazujących taki sam mechanizm działania),

• wielokrotną – na co najmniej dwie substancje aktywne o różnych mechanizmach działania.

Nie wiadomo do końca, w jaki sposób chwast rozwija odporność na herbicydy. Tak czy siak skutkuje to brakiem dostatecznej ochrony upraw, a także zmniejszeniem plonowania i koniecznością zwiększonego stosowania śor. Na szczęście uodparnianie się roślin na herbicydy odbywa się stopniowo, często na przestrzeni kilku-kilkunastu lat, dlatego rolnicy mogą starać się ograniczyć rozwój tego niepożądanego zjawiska.

Ryzyko rozwinięcia się odporności na herbicydy zależy od predyspozycji danego gatunku, która jest cechą dziedziczną oraz od mechanizmu działania substancji aktywnej. Za chwasty o wysokim ryzyku uważa się wspomnianego już wyczyńca polnego, życicę, przymiotno, miotłę zbożową czy owies, a także mak polny, szkarłat, komosę, gwiazdnicę pospolitą, starca zwyczajnego, chwastnicę, marunę i mozgę.

Z kolei wśród grup związków aktywnych stosowanych w herbicydach największym ryzykiem rozwinięcia się odporności charakteryzują się inhibitory karboksylazy acetylo-CoA (ACC) (grupa HRAC 1) oraz inhibitory syntazy acetolaktanowej ALS (grupa HRAC 2). Zagrożenie zwiększa również uprawa roślin w monokulturze, a także upraw bezorkowych.

Na webinarium firmy Syngenta Polska „Stop Odporności Chwastów: fakty i mity”, które odbyło się 18 czerwca 2020 r., podano 10 sposobów na zmniejszenie ryzyka rozwoju odporności chwastów.

• Przede wszystkim opryski na chwasty należy przeprowadzać, zanim rozwinie się ich odporność. Jak zwykle sprawdza się zasada: „Lepiej zapobiegać niż leczyć”.

• Stosuj płodozmian. Pola, na których nie zmianuje się upraw albo znacznie ogranicza płodozmian na rzecz upraw zbóż ozimych są wyjątkowo narażone na rozwój biotypów chwastów odpornych na herbicydy. Właściwy płodozmian sprawia, że na warunki siedliskowe na polu w danym roku są zupełnie inne niż w poprzednim, więc rolnicy podejmują różne działania agrotechniczne i stosują odmienne herbicydy.

• Stosuj nawozy o różnym mechanizmie działania, a także pełne dawki pestycydów w optymalnym terminie (zazwyczaj w oziminach zabiegów jesiennych, gdy chwasty znajdują się w fazie siewek lub liścieni), mieszanki herbicydów oraz zabiegi sekwencyjne (jeśli jeden zabieg nie wystarczy). Wybieraj wyłącznie dedykowane i sprawdzone środki - np.

• Pamiętaj o odpowiednim doborze parametrów technicznych zabiegu odchwaszczania.

• Wykonuj orkę, aby ograniczyć ilość nasion pozostających w glebie.

• Stosuj siew opóźniony, zwłaszcza w uprawach uproszczonych oraz uprawie talerzówką lub gruberem. Zwiększa to konkurencyjność źdźbeł pszenicy ozimej np. w stosunku do wyczyńca. 80% nasion chwastu wschodzi od końca sierpnia do końca listopada, a 20% – wiosną, do połowy kwietnia.

• Jeśli podejrzewasz rozwinięcie się odporności na herbicyd, przeprowadź monitoring.

Artykuł sponsorowany.

Źródła:

• https://www.agrofagi.com.pl/plik,3109,odpornosc-chwastow-na-herbicydy-przyczyny-i-skutki-jej-powstawania.pdf. [dostęp online: 16.06.2023]. 
• https://www.agrofagi.com.pl/plik,3110,zapobieganie-odpornosci-chwastow-na-herbicydy.pdf. [dostęp online: 16.06.2023]. 
• https://www.farmer.pl/produkcja-roslinna/ochrona-roslin/10-zasad-zapobiegania-odpornosci-na-herbicydy,96567.html. [dostęp online: 16.06.2023]. 
• https://www.tygodnik-rolniczy.pl/uprawa/odpornosc-chwastow-na-herbicydy-jak-zapobiegac-2376243. [dostęp online: 16.06.2023].
•  https://www.tygodnik-rolniczy.pl/uprawa/agrotechnika-na-wrazliwe-i-odporne-chwasty-2384853. [dostęp online: 16.06.2023].