Przeciętnemu zjadaczowi jabłek owocówka jabłkóweczka (Cydia pomonella) kojarzy się z robaczywymi owocami. Natomiast dla producentów jabłek jest jednym z groźniejszych szkodników jabłoni. Może występować również na gruszy i sporadycznie na głogu. Jak sobie z nią radzić?

W naszych warunkach uprawowych owocówka jabłkóweczka występuje w dwóch pokoleniach. Niektórzy doszukują się też niepełnego trzeciego. Jest motylem nocnym ze skrzydłami o długości 8-9 mm i rozpiętości 16-20 mm.

Co trzeba wiedzieć o owocówce jabłóweczce

W ochronie jabłoni przed owocówką jabłkóweczką istotne jest poznanie biologii owada. Szkodnik ten zimuje w postaci oprzędzionej gąsienicy w kolebkach wygryzionych w kryjówkach. Od drugiej połowy kwietnia gąsienice zaczynają się przepoczwarczać. Wylot motyli najczęściej jest rozciągnięty w czasie i trwa około trzech miesięcy. Samice mogą składać jaja na drugi, trzeci dzień po wylocie. Do intensywnego składania jaj dochodzi w temperaturach powyżej 15C. Jeśli wieczorem temperatura spada poniżej 10C, proces ten może się opóźnić nawet do kilku tygodni. Samice pierwszego pokolenia składają od 60 do 100 jaj, a drugiego 30-60.

Kiedy lustrować sady jabłoni

W prawidłowej ochronie sadów pomocne są regularne lustracje. Trzeba też obserwować owoce w czasie zbioru i sortowania, a wyniki powinny mobilizować do dalszej obserwacji. Oceny zagrożenia ze strony owocówki można dokonać, przeglądając od czerwca do sierpnia po 20 zawiązków na 25 drzewach. Jeżeli stwierdzisz 10 jaj lub świeżych wgryzów na 500 zlustrowanych zawiązkach, należy wykonać zabieg zwalczający.

Z artykułu dowiesz się:

Kiedy wywiesić pułapki na tego szkodnika?
Jakie środki stosować do zwalczania?
Czy feromony są skuteczne?

Stosuj pułapki feromonowe w celu ochrony upraw

Do monitoringu przebiegu i nasilenia lotu służą pułapki lepowe wysycone feromonem. Uwalniający się stopniowo z dyspensera feromon samicy gotowej do odbycia kopulacji przywabia samce, które przylepiają się do podłogi pułapki. Taki mechanizm zastosowany do odłowu motyli umożliwia precyzyjne określenie terminu rozpoczęcia wylotu motyli oraz jego dynamikę.

Informacje pozyskane z pułapek feromonowych pozwalają na ustalenie okresów największego zagrożenia ze strony owocówki jabłkóweczki. Na tej podstawie można określić optymalny termin zastosowania zabiegu zwalczającego.

Kiedy wywiesić pułapki na tego szkodnika

Wykorzystując pułapki feromonowe do oceny zagrożenia, trzeba je wywiesić w połowie maja, najpóźniej do połowy czerwca. Obserwacje najlepiej przeprowadzać co dwa dni, wyniki zapisać w notatniku.

Producenci stosujący pułapki feromonowe powinni pamiętać o wymianie feromonów i podłóg w ciągu sezonu.

Do oceny zagrożenia można wykorzystywać programy monitorujące, takie jak na przykład program modelujący RimCydia. Wykresy informują o:

intensywności lotu motyli,
intensywności składania jaj,
terminie i ilości pojawiania się młodych gąsienic (Rys. 1 i 2.).

Rys. 1. Wykres RIMpro-Cydia w lokalizacji z rejonu Inowrocławia (dane z 2016 roku)

Rys. 2. Warunki pogodowe ze stacji meteorologicznej (dane z 2016 roku)

Jakie środki można stosować

Do zwalczania gąsienic owocówki jabłkóweczki można zastosować produkty Madex MAX oraz Carpovirusine Super SC. Te selektywne, biologiczne środki owadobójcze są zalecane do pierwszej aplikacji w końcowej fazie rozwoju jaj, ale przed wylęganiem się gąsienic (stadium czarnej główki).

W okresie intensywnego lotu motyli i masowego składania jaj można zastosować:

Affirm 095 SG,
Calypso 480 SC,
Coragen 200 SC,
Dimilin 480 SC,
Grom 200 SL,
Imidan 40 WG,
Lanmos 20 SP,
Mospilan 20 SP,
Piorun 200 SL,
Pyrinex M22 EC,
Reldan 225 EC,
Rumo 30 WG,
Runner 240 SC,
Sekil 20 SP,
Steward 30 WG,
Zeus 200 SL.

Do zwalczania gąsienic, które się już wgryzły zastosować warto: Affirm 095 SG, Calypso 480 SC, Coragen 200 SC, Grom 200 SL, Lanmos 20 SP, Mospilan 20 SP, Piorun 200 SL, Pyrinex M22 EC, Reldan 225 EC, Sekil 20 SP, Zeus 200 SL. Natomiast Runner 240 SC zakłóca naturalny proces linienia gąsienic.

Feromony

Na szczególną uwagę w walce z owocówką jabłkóweczką zasługują dyspensery. Są one przeznaczone do wabienia i dezorientacji samców. Do zwalczania owocówki jabłkóweczki zarejestrowane są:

Ecodian-CP VP,
Isomate CTT.

To środki ochrony roślin w formie zawieszki (dyspensera). Zawierają substancję czynną (feromon - codlemone).

Pamiętaj, że różny jest czas uwalniania feromonów dla Ecodian-CP VP - dwa miesiące, a dla Isomate CTT w czasie całego sezonu wegetacyjnego (sześć miesięcy).

W sadzie feromon tworzy "dywan" zapachowy dezorientujący samce, które nie mogą odnaleźć samic. W takim przypadku samice składają niezapłodnione jaja. Feromony są przeznaczone do stosowania w sadach o regularnym kształcie i powierzchni co najmniej 1 ha.

Zarówno w rzędach skrajnych, jak i innych częściach sadu narażonych na silniejsze naloty szkodnika należy zawiesić większą liczbę dyspenserów. Dyspenser należy umieścić w górnej części korony drzewa, najlepiej w cieniu.