Elżbieta Kapusta

Salsefia jest warzywem sezonu jesiennego i zimowego. Jej jadalne korzenie mogą być przeznaczone bezpośrednio na rynek warzywny lub do przechowywania przez okres zimowy i w celu wzbogacenia asortymentu świeżych warzyw wczesną wiosną. Salsefia to warzywo korzeniowe, o którym mało kto wie. Szkoda, bo mogłaby zagościć w naszej kuchni i w jadłospisie już na stałe. Jakie są metody uprawy? Jak jeść salsefię? 

W Polsce skorzonera znana była już na przełomie XVI i XVII wieku, jednak z czasem odeszła w zapomnienie. Obecnie mała popularność tej rośliny jest spowodowana brakiem wiedzy na temat jej wartości odżywczej, sposobów przyrządzania, kłopotliwego zbioru oraz szybkiej utraty zdolności kiełkowania nasion. Ze względu na wysoką wartość biologiczną i możliwość zwiększenia asortymentu świeżych warzyw zimą i wczesną wiosną warto poznać to cenne warzywo.

W Polsce skorzonera znana była już na przełomie XVI i XVII wieku, jednak z czasem odeszła w zapomnienie. Obecnie mała popularność tej rośliny jest spowodowana brakiem wiedzy na temat jej wartości odżywczej, sposobów przyrządzania, kłopotliwego zbioru oraz szybkiej utraty zdolności kiełkowania nasion. Ze względu na wysoką wartość biologiczną i możliwość zwiększenia asortymentu świeżych warzyw zimą i wczesną wiosną warto poznać to cenne warzywo.

Pieprzyca siewna (Lepidium sativum L.) jest znana głównie pod nazwą rzeżucha ogrodowa. To niewielka, jednoroczna roślina o bardzo krótkim okresie wegetacji. Ze względu na dużą wartość odżywczą i łatwą uprawę zasługuje na rozpowszechnienie i wprowadzenie do szerszego spożycia. Produkcja pod osłonami umożliwia zaopatrzenie rynku świeżych warzyw przez cały rok. Jakie są wymagania klimatyczne i glebowe do uprawy rzeżuchy?

Szpinak nowozelandzki ( Tetragonia tetragonioides ) jest jedyną jadalną rośliną należącą do rodziny pryszczyrnicowatych (podrodziny Aizooideae ). Nazywany jest także czterorogiem rozłożystym lub trętwianem czterorożnym. W Polsce jest wciąż mało znaną, wręcz egzotyczną rośliną warzywną, którą jednak warto poznać. Jakie ma wymagania klimatyczne i glebowe? Na co zwracać szczególną uwagę przy uprawie szpinaku?

Rzodkiew ( Raphanus sativus var. niger ) to roślina, która znana była już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. W Polsce pierwsze wzmianki dotyczące tego warzywa pochodzą z XIV i XV wieku. Rzodkiew jest uprawiana na niewielką skalę przeważnie w ogródkach przydomowych i działkowych. Warto jednak ją rozpowszechniać. Zaletą tej rośliny jest łatwość uprawy oraz dużo wyższa, w porównaniu z rzodkiewką, wartość odżywcza i dietetyczna, a także walory smakowe. Co jeszcze trzeba wiedzieć o uprawie czarnej rzepy?

Mała znana i nietypowa sałata to właśnie sałata łodygowa. Inaczej nazywana jest sałatą szparagową lub głąbikami krakowskimi ( Lactuca sativa L.var. augustana Hort. ex. L.H.Bailey). Różni się znacznie od innych form użytkowych sałaty. Trwają obecnie próby przywrócenia głąbika do uprawy na większą skalę w okolicach Krakowa. Zapomniana sałata wraca właśnie do łask i lokalnej gastronomii dzięki projektowi Slow Food-CE i staraniom miasta Krakowa. Najlepiej uprawiać ją wczesną wiosną lub jesienią w pierwszym, ewentualnie w drugim roku po oborniku. Jakie są metody uprawy oraz zabiegi pielęgnacyjne w uprawie głąbików?

Endywia to roślina pochodząca od dzikiej rośliny dwuletniej Cichorium pumilum, która występuje w południowo-zachodniej Azji, w rejonie Kaukazu, w Turkiestanie oraz w basenie Morza Śródziemnego. Do Polski trafiła prawdopodobnie ze wszystkimi warzywami sprowadzonymi przez królową Bonę, jednak nie przypadła wtedy do gustu. Obecnie endywia jest wciąż warzywem mało popularnym, a mogłaby zastąpić mniej wartościową sałatę w okresie późnojesiennym. Jakie są wymagania klimatyczne i glebowe endywii?

Brukiew jest doskonałą rośliną do upraw ekologicznych ze względu na niskie wymagania klimatyczne i glebowe. Pomimo ograniczeń istniejących w rolnictwie ekologicznym (eliminacja syntetycznych nawozów mineralnych i pestycydów), uprawa brukwi jest możliwa poprzez zastosowanie odpowiedniej lokalizacji uprawy w płodozmianie, stosowanie nawożenia organicznego i prewencyjne metody ochrony przed chorobami i szkodnikami. Jakie są ogólne zasady uprawy tego warzywa?

Dawne gatunki warzyw uprawiane przez setki lat giną w szybkim tempie, a z nimi bogactwo smaków i zapachów. Warzywa takie jak jarmuż, salsefia, skorzonera, rzepa czy endywia cechuje wysoka zdrowotność, a także odporność na niekorzystne warunki uprawy – surowy klimat czy słabe gleby. Są stabilne genetycznie, ładniejsze i odporniejsze niż nowe odmiany tak często reklamowane. Wykształciły także w sobie cechy genetyczne, które uodporniły je na patogeny i szkodniki. Mogą również znaleźć zastosowanie na obszarach, gdzie intensywna uprawa nie jest możliwa ze względów ekonomicznych lub na obszarach podlegających ochronie przyrody. Dlaczego warto wrócić do uprawy?