Fasolnik chiński ( Vigna unguiculata L. subsp. sesquipedalis ) to jednoroczne pnącze, które osiąga około 3 m wysokości i wykształca długie strąki, podobne do fasolki szparagowej. Należy do rodziny bobowatych ( Fabaceae ) i jest uprawiany w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Jakie są wymagania klimatyczne i glebowe do uprawy fasolnika?
Fasolnik chiński jest spokrewniony z takimi roślinami jak ciecierzyca, fasola, groch, koniczyna, łubin, soczewica, soja. Nazywany też bywa fasolą jardową, wspięgą chińską, warzywnym spaghetti, wspięgą wężowatą, wigną, fasolą sprężyną, fasolą wężem, a także fasolą długą na jard. W Polsce to roślina prawie nieznana. Występuje głównie w postaci odmiany botanicznej, tworzącej bardzo długie strąki. Wyróżnia się jej dwie typy: fasolnik tyczny, który wymaga podpory, a jego pędy osiągają do 4 m długości oraz fasolnik karłowy o krzaczastym pokroju z silnie rozgałęziającymi się pędami.
Fasolnik chiński to jednoroczne pnącze, które ma silnie rozgałęziające się długie, cienkie, elastyczne pędy osiągające długość do 4 m. Pierwsze liście tej rośliny są pojedyncze i naprzeciwległe, kolejne są złożone z trzech romboidalnych listków. Liście fasolnika doskonale wykorzystują światło – mają bardzo dużą wydajność fotosyntetyczną. Kwiaty mają budowę typową dla roślin bobowatych i tworzą się w kątach liści po 2 sztuki. Mogą być fioletowe, purpurowe, liliowe lub żółte. Owocami są długie, cienkie, smukłe, cylindryczne strąki o średnicy 6–8 mm, które początkowo są miękkie i zielone, a po dojrzeniu sztywne i żółtozielone. Strąki fasolnika przypominają fasolkę szparagową, ale są od niej węższe i znacznie dłuższe. Strąki w uzależnieniu od odmiany osiągają długość od 30 cm (w odmianach karłowych) do nawet 100 cm (u odmian tycznych w ciepłym klimacie). Ich zabarwienie również jest uzależnione od odmiany, może być zielone, żółte, purpurowe lub ciemnozielone.
W Polsce nie uprawia się ciecierzycy na dużą skalę. Raczej jako ciekawostkę na małych areałach, w tym w uprawie hobbystycznej. Z obserwacji w czasie doświadczeń przeprowadzonych w Polsce okazało się jednak, że jest gatunkiem mało wymagającym (z wyjątkiem wymagań klimatycznych) i urozmaicającym płodozmian. Użyźnia też glebę i wzbogaca ją w azot. Warto więc zainteresować się uprawą tej ciekawej i wartościowej rośliny. Ciecierzyca pospolita posiada ogromny zakres zastosowania. Wszystkie te cechy sprawiają, że jest rośliną wartą zainteresowania i uprawy.
Ciecierzyca pospolita (Cicer artietinum L.) to roślina jednoroczna. Dorasta do wysokości od 20 do 150 cm. Jej łodygi są sztywne, wzniesione, mocno rozgałęzione, częściowo zdrewniałe. Są owłosione, barwy oliwkowozielonej do ciemnozielonej, a nawet do niebieskawozielonej. Liście są nieparzyste, pierzastozłożone z 3 do 15 par owalnych lub eliptycznych listków i jednego liścia szczytowego. Są pokryte także włoskami i piłkowane na brzegach. System korzeniowy ciecierzycy dorasta do 2 m. Kwiaty są samopylne, o typowej budowie dla roślin strączkowych. Wyrastają pojedynczo, rzadziej po dwa w kątach liści. Owocem jest wypukły, spiczasto zakończony strąk długości 2–3 cm. Jest także owłosiony, zwisający i rozdęty. Strąk zawiera 1–2 (rzadko 3) nasiona owalne, kanciaste lub gruszkowate, zakończone spiczastym końcem. Pokrój roślin, ich wysokość, barwa kwiatów, barwa i wielkość nasion to cechy typowo odmianowe.
Najczęściej uprawia się dwa typy odmian ciecierzycy: odmiana typu kabuli i typu desi.
Odmiany typu kabuli są częściej spotykane. Odznaczają się wzniesionym pokrojem i wysokim wzrostem roślin, kwiaty mają duże, białe bez antocyjanowych przebarwień. Nasiona są duże, okrągławe, kremowe bądź żółte o masie przekraczającej 0,26 g. Mają wyższy indeks glikemiczny i zawierają mniej błonnika pokarmowego w porównaniu z nasionami typu desi. Uprawiane są głównie w Europie (we Francji, Austrii, Słowacji i na Bałkanach) i w Ameryce Północnej.
Odmiany typu desi uprawia się przede wszystkim w Azji. Stanowią one ok. 80–90% powierzchni upraw światowych, skoncentrowanych głównie w Azji. Rośliny te są niższe, mają bardziej płożący pokrój. Kwiaty są barwy białej, różowej, purpurowej bądź niebieskiej. Nasiona tego typu są drobne, o nieregularnym kształcie, z szerokim wachlarzem kolorów, mogą być kremowe lub żółte podobnie do kabuli, czerwone, brązowe, zielone, a nawet czarne.
W Polsce nie uprawia się ciecierzycy na dużą skalę. Raczej jako ciekawostkę na małych areałach, w tym w uprawie hobbystycznej. Z obserwacji w czasie doświadczeń przeprowadzonych w Polsce okazało się jednak, że jest gatunkiem mało wymagającym (z wyjątkiem wymagań klimatycznych) i urozmaicającym płodozmian. Użyźnia też glebę i wzbogaca ją w azot. Warto więc zainteresować się uprawą tej ciekawej i wartościowej rośliny. Ciecierzyca pospolita posiada ogromny zakres zastosowania. Wszystkie te cechy sprawiają, że jest rośliną wartą zainteresowania i uprawy.
Ciecierzyca pospolita (Cicer artietinum L.) to roślina jednoroczna. Dorasta do wysokości od 20 do 150 cm. Jej łodygi są sztywne, wzniesione, mocno rozgałęzione, częściowo zdrewniałe. Są owłosione, barwy oliwkowozielonej do ciemnozielonej, a nawet do niebieskawozielonej. Liście są nieparzyste, pierzastozłożone z 3 do 15 par owalnych lub eliptycznych listków i jednego liścia szczytowego. Są pokryte także włoskami i piłkowane na brzegach. System korzeniowy ciecierzycy dorasta do 2 m. Kwiaty są samopylne, o typowej budowie dla roślin strączkowych. Wyrastają pojedynczo, rzadziej po dwa w kątach liści. Owocem jest wypukły, spiczasto zakończony strąk długości 2–3 cm. Jest także owłosiony, zwisający i rozdęty. Strąk zawiera 1–2 (rzadko 3) nasiona owalne, kanciaste lub gruszkowate, zakończone spiczastym końcem. Pokrój roślin, ich wysokość, barwa kwiatów, barwa i wielkość nasion to cechy typowo odmianowe.
Najczęściej uprawia się dwa typy odmian ciecierzycy: odmiana typu kabuli i typu desi.
Odmiany typu kabuli są częściej spotykane. Odznaczają się wzniesionym pokrojem i wysokim wzrostem roślin, kwiaty mają duże, białe bez antocyjanowych przebarwień. Nasiona są duże, okrągławe, kremowe bądź żółte o masie przekraczającej 0,26 g. Mają wyższy indeks glikemiczny i zawierają mniej błonnika pokarmowego w porównaniu z nasionami typu desi. Uprawiane są głównie w Europie (we Francji, Austrii, Słowacji i na Bałkanach) i w Ameryce Północnej.
Odmiany typu desi uprawia się przede wszystkim w Azji. Stanowią one ok. 80–90% powierzchni upraw światowych, skoncentrowanych głównie w Azji. Rośliny te są niższe, mają bardziej płożący pokrój. Kwiaty są barwy białej, różowej, purpurowej bądź niebieskiej. Nasiona tego typu są drobne, o nieregularnym kształcie, z szerokim wachlarzem kolorów, mogą być kremowe lub żółte podobnie do kabuli, czerwone, brązowe, zielone, a nawet czarne.
Uprawa roślin strączkowych ma wiele zalet. Są wartościowym nawozem i warto wiedzieć, że są również doskonałym przedplonem dla wielu roślin, między innymi brukselki, cebuli i zbóż. Jeszcze lepiej jest wiedzieć, co najlepiej siać po grochu, fasoli lub bobie. Wyjaśniamy to w tym artykule.
Strączkowe to grupa roślin, które należą do rodziny bobowatych (Fabaceae). W jej skład wchodzą rośliny występujące dziko w przyrodzie, np. koniczyna, nostrzyk, przelot, jak również duża grupa roślin użytkowych, a wśród nich zarówno rośliny uprawne w rolnictwie i ogrodnictwie. Z warzyw, które mają duże znaczenie gospodarcze, można wymienić groch, fasolę i bób, też soję, a o mniejszym znaczeniu, czasem tylko w uprawie amatorskiej lędźwian (groch siewny), soczewicę, ciecierzycę, orzachę, lucernę (na kiełki).
Zalety strączkowych
Strączkowe nadają się do wielostronnego wykorzystania i zastosowana. Uprawia się je nie tylko jako warzywa do konsumpcji (jadalne nasiona i strąki), ale także na nasiona do celów przemysłowych – produkcji oleju czy pasz treściwych, na zielonki i nawozy zielone (np. łubin), również do zagospodarowania terenów leżących odłogiem. Ale to jeszcze nie wszystko. Posiadają bardzo cenną właściwość.