Najpopularniejsze odmiany wiśni uprawiane w polskich sadach

Do najpoważniejszych chorób grzybowych wiśni należą: drobna plamistość liści drzew pestkowych, brunatna zgnilizna drzew pestkowych oraz gorzka zgnilizna wiśni. Drobna plamistość występuje corocznie w różnym nasileniu i powoduje początkowo żółknięcie, a następnie przedwczesne opadanie liści. Jest to zjawisko niekorzystne, ponieważ prowadzi do znacznego obniżenia plonu w kolejnym roku, ponadto osłabia wzrost drzew i czyni je bardziej podatnymi na uszkodzenia mrozowe. Brunatna zgnilizna drzew pestkowych rozwija się początkowo na kwiatach wiśni. Następnie porażeniu ulegają pędy, które brązowieją i zamierają wraz z liśćmi. W okresie dojrzewania porażane są również owoce, które gniją, a z czasem zasychają. Wybarwiające się owoce mogą gnić również z powodu porażenia przez gorzką zgniliznę wiśni. Rozwojowi tych chorób sprzyja wilgotny klimat i duża ilość opadów.

Problemem w uprawie wiśni są też choroby wirusowe. Zawirusowane drzewka nigdy nie będą dobrze plonowały, a na dodatek będą źródłem infekcji dla innych drzew. Bardzo ważne jest zatem posadzenie zdrowego materiału szkółkarskiego.

Od wielu lat popyt na owoce wiśni w naszym kraju utrzymuje się mniej więcej na stałym poziomie, a głównym kanałem ich zbytu jest przetwórstwo. Wynika to przede wszystkim z faktu, że podstawową odmianą w polskich sadach wiśniowych jest „Łutówka” – odmiana wiśni znana w Europie od początku XVIII w., a ceniona i powszechnie uprawiana w sadach towarowych również w obecnych czasach. Jest bardzo dobrze dostosowana do warunków klimatycznych naszego kraju. Jej drzewa są wytrzymałe na mróz, mało podatne na raka bakteryjnego, ale wrażliwe na drobną plamistość liści drzew pestkowych, a w starszym wieku na ogałacanie się z liści. Przy starannej ochronie przed chorobami i szkodnikami plonują jednak obficie i regularnie. Kwiaty, dzięki późnej porze kwitnienia, zwykle nie są narażone na wiosenne przymrozki. Owoce dojrzewają późno, bo od końca lipca do końca pierwszej dekady sierpnia. Jest ceniona przez przemysł przetwórczy ze względu na wysoką jakość owoców, które stanowią w naszym kraju blisko 80% wszystkich wiśni trafiających na rynek.

Zdjęcie 1. Łutówka

Znane i od wielu lat uprawiane w polskich sadach są również inne odmiany wiśni, których owoce są wykorzystywane głównie do przetwórstwa. Są to: „Northstar”, „Nefris”, „Kelleris 16”, „Sabina” i „Lucyna”. Dalej przedstawiamy charakterystykę kilku z nich.

Czytaj więcej:

• Ekologiczna uprawa czereśni – trudna, ale możliwa
• Śliwa domowa – odmiany do sadów ekologicznych

Odmiana otrzymana w USA w wyniku skrzyżowania wiśni„English Morello” × „Serbian Pie”. Wyróżnia się słabym wzrostem drzew oraz małą podatnością na drobną plamistość liści drzew pestkowych. Jej drzewa tworzą kuliste korony o cienkich gałęziach i licznych drobnych krótkopędach. W okres owocowania wchodzą już w drugim roku po posadzeniu, owocują regularnie i bardzo obficie. Kwitną średnio wcześnie, a kwiaty są mało wrażliwe na mróz. Owoce dojrzewają najczęściej na początku lipca, przeważnie przed odmianami „Nefris” i „Kelleris 16”. Osiągają masę około 4,5 g i mają kształt kulisty, spłaszczony. Skórka ciemnoczerwona, błyszcząca. Miąższ ciemnoczerwony. Sok ciemny, silnie barwiący, nie wycieka po oderwaniu szypułki. Pestka mała, nieco wydłużona, jajowata o ostrym czubku.

Zdjęcie 2. Northstar

Odmiana polska o nieznanym rodowodzie. Ma wysokiej jakości owoce, ale coraz rzadziej spotyka się ją w sadach towarowych ze względu na dużą podatność drzew na raka bakteryjnego. Ponadto jej kwiaty są dość podatne na uszkodzenia przez przymrozki. Drzewarosną średnio silnie i tworzą owalne, dość zagęszczone korony, o gałęziach skierowanych ku górze. W owocowanie wchodzą w 2–3 roku po posadzeniu. Owoce dojrzewają przeważnie w pierwszej połowie lipca. Osiągają masę 4–5 g i mają kulisty, lekko spłaszczony kształt, o zaokrąglonym wierzchołku. Miąższ ciemnoczerwony, dość jędrny. Sok ciemnoczerwony, nie wycieka po oderwaniu szypułki. Pestka mała, wydłużona. Owoce są chętnie zjadane przez ptaki i dość wrażliwe na transport.

Zdjęcie 3. Nefris

Odmiana otrzymana w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa (obecnie Instytut Ogrodnictwa) w wyniku skrzyżowania wiśni „Łutówka” × „Schirpotreb”. Jej drzewa są wytrzymałe na mróz i mało podatne na choroby, w tym na drobną plamistość liści drzew pestkowych i na raka bakteryjnego. Rosną silnie i tworzą kuliste korony z licznymi krótkopędami. Plonują regularnie i obficie. Owoce dojrzewają w pierwszej dekadzie lipca, bezpośrednio przed odmianą „Northstar”, osiągają masę 4,5–5 g i mają kształt kulisty. Skórka ciemnoczerwona. Miąższ czerwony, dość luźny, lekko kwaskowy, smaczny. Sok czerwony. W pełni dojrzałe owoce łatwo odrywają się od szypułki. „Sabina” to odmiana niezawodna w plonowaniu, przydatna do sadów towarowych i amatorskich na terenie całego kraju. Jej owoce mogą być wykorzystywane do spożycia w stanie świeżym oraz w przemyśle przetwórczym.

Zdjęcie 4. Sabina

W polskich sadach są też znane i uprawiane trzy odmiany wiśni pochodzących z Węgier o owocach typowo deserowych. Są to: „Pandy 103”, „Groniasta z Ujfehertoi” i „Debreceni Bötermö”.

Odmiana uzyskana w wyniku selekcji klonowej w grupie wiśni typu „Kerezer”. Jest wytrzymała na mróz i mało podatna na choroby. Jej drzewa rosną silnie i tworzą jajowate, dość luźne korony. Kwitną wcześnie. Pąki kwiatowe i kwiaty są podatne na uszkodzenia przez wiosenne przymrozki, dlatego jest to odmiana zawodna w plonowaniu. Owoce dojrzewają zwykle w drugiej połowie lipca. Są duże, o masie 6–7 g, nerkowate. Skórka czerwona. Miąższ czerwony, jędrny, bardzo smaczny. Sok jasnoczerwony, nie wycieka po oderwaniu szypułki. Owoce są przydatne przede wszystkim do bezpośredniego spożycia, ale nadają się również na przetwory.

Odmiana o nieznanym pochodzeniu. Jest wytrzymała na mróz i mało podatna na choroby. Młode drzewa tej odmiany rosną silnie, ale w starszym wieku ich wzrost słabnie. Tworzą jajowate, dość luźne korony o mocnych gałęziach pokrytych licznymi krótkopędami. Kwitną wcześnie, przez co w niektóre lata ich pąki kwiatowe i kwiaty są uszkadzane przez przymrozki wiosenne, dlatego plonują nieregularnie. Owoce dojrzewają przeważnie w połowie lipca. Są duże lub bardzo duże, o masie 6–7 g, nerkowate. Skórka czerwona. Miąższ czerwony, dość jędrny, słodko-kwaśny. Sok jasnoczerwony, nie wycieka po oderwaniu szypułki. Szypułka długa, z przylistkami. „Groniasta z Ujfehertoi” to odmiana o owocach deserowych, ale przydatnych również na przetwory i do zamrażania.