Uwaga na krztusiec! Wzrasta liczba zachorowań

W Czechach od początku roku widać znaczny wzrost liczby zachorowań na krztusiec. W marcu liczba zgłoszonych przypadków przekroczyła już trzy tysiące. Taki wynik nie był odnotowywany od kilkudziesięciu lat.

Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH–PIB wynika, że w okresie od 1980 do 1991 roku liczba zachorowań na krztusiec nie przekraczała pięciuset rocznie. W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych w Polsce nastąpił znaczny wzrost zachorowań na krztusiec. Po epidemii na przełomie lat 1997 i 1998, od roku 2000 corocznie występuje ponad dwa tysiące zachorowań. W 2004 roku odnotowano najwyższą od 1973 roku liczbę zachorowań na krztusiec w Polsce – 2955 przypadków.

Krztusiec (inaczej koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie – pałeczki krztuśca (Bordetella pertussis) lub parakrztuśca (Bordetella parapertussis). Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową.

Okres wylęgania choroby wynosi od 6 do 20 dni, przeciętnie 9-10 dni.

W pierwszych tygodniach choroby objawy krztuśca nie różnią się od objawów występujących podczas innych infekcji górnych dróg oddechowych. Następnie pojawiają się typowe powtarzające i przedłużające się napady kaszlu, szczególnie w nocy prowadzące często do ciężkiego wyczerpania organizmu.

Krztusiec zwykle rozwija się w trzech fazach.

W pierwszej fazie krztuśca, czyli w 1–3 tygodniu od zakażenia, występują objawy przeziębienia:

• łagodny kaszel, nasilający się w nocy,

• zapalenie gardła,

• katar,

• czasem gorączka, która trwa średnio 1–4 tygodni.

W tej fazie krztusiec jest najbardziej zakaźny, a jego leczenie – najskuteczniejsze.

W drugiej fazie, trwającej od 4 do 8 tygodni, pojawiają się typowe dla krztuśca, powtarzające się i przedłużające się, ciężkie napady kaszlu, szczególnie w nocy.

Chory w czasie kaszlu wydaje dźwięk podobny do piania i świstu. Objaw ten powstaje w wyniku wymuszonego głębokiego wdechu, po którym kaszel uniemożliwia nabranie powietrza. Napadowy kaszel wiąże się z trudnościami w pozbyciu się z oskrzeli lepkiej wydzieliny, złożonej z komórek zapalnych oraz uszkodzonego nabłonka dróg oddechowych. Napady kaszlu mogą trwać wiele minut i prowadzą do całkowitego wyczerpania organizmu, wymiotów czy bezdechu. Może również dojść do wystąpienia licznych powikłań.

W fazie zdrowienia, w ciągu kolejnych 2–8 tygodni napady kaszlu ustępują stopniowo. Sam kaszel o różnym nasileniu może utrzymywać się przez 3 i więcej miesięcy.

Nasilenie objawów krztuśca zależy od wieku chorego i stanu uodpornienia. Najbardziej typowe objawy krztuśca występują u nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci, a najmniej typowe łagodne u osób dorosłych zaszczepionych przeciw krztuścowi w dzieciństwie. U młodzieży oraz osób dorosłych krztusiec częściej przebiega łagodnie i jest rzadziej rozpoznawany.

Najskuteczniejszą metodą prewencji krztuśca są szczepienia ochronne. Istnieją dwa rodzaje szczepionek: pełnokomórkowe oraz acelularne.

Szczepionki pełnokomórkowe, zawierają inaktywowane pałeczki B. pertussis, zaś acelularne – oczyszczone antygeny krztuśca, które indukują odpowiedź immunologiczną organizmu.

W Polsce zarejestrowane są cztery preparaty pełnokomórkowe. Szczepienia są bezpieczne.

Bezwzględne przeciwwskazania szczepienia:

• przebyta reakcja anafilaktyczna po poprzednim szczepieniu,

• uczulenie na składniki szczepionki,

• encefalopatia, która rozwinęła się w 7 dni po poprzednim szczepieniu (bez innej znanej przyczyny).

Względne przeciwwskazania (należy rozważyć podanie szczepionki):

• gorączka (umiarkowana bądź ciężka),

• niestabilne zaburzenia neurologiczne (po ustąpieniu – zaszczepień),

• reakcje niepożądane po poprzednim szczepieniu: gorączka (powyżej 40ºC w 48 h po szczepieniu), utrata przytomności (także w 48 h po szczepieniu), nieutulony płacz (trwający co najmniej 3 h w ciągu 48 h po szczepieniu), drgawki/konwulsje (w 72 h po szczepieniu), zespół Guillain – Barre (w 6 tygodni po podaniu szczepienia).

Źródło:

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny

https://szczepienia.pzh.gov.pl