Wraz ze wzrostem średnich temperatur i coraz częstszymi falami upałów, stres cieplny u bydła mlecznego staje się jednym z kluczowych problemów w hodowli. Upały wpływają nie tylko na komfort zwierząt, ale również na ich zdrowie, rozród i wydajność mleczną. Hodowcy muszą więc podjąć konkretne działania, by chronić stado przed skutkami przegrzania. W artykule przedstawiamy objawy stresu cieplnego, jego wpływ na organizm krów oraz najskuteczniejsze metody przeciwdziałania temu zjawisku.
Czym jest stres cieplny u bydła mlecznego
Stres cieplny to stan, w którym organizm zwierzęcia nie jest w stanie skutecznie oddawać nadmiaru ciepła do otoczenia, co prowadzi do zaburzenia homeostazy. U bydła mlecznego zjawisko to występuje najczęściej przy temperaturach powyżej 22°C, zwłaszcza przy wysokiej wilgotności powietrza. Najbardziej narażone są krowy wysokowydajne, które generują więcej ciepła metabolicznego.
Warto podkreślić, że stres cieplny nie musi występować wyłącznie w najgorętsze dni. W nieodpowiednio wentylowanych oborach może dojść do przegrzania już przy umiarkowanej temperaturze zewnętrznej. Długotrwałe narażenie na niekorzystne warunki skutkuje przewlekłym stresem cieplnym, co ma jeszcze gorszy wpływ na organizm zwierzęcia.
Objawy stresu cieplnego u krów – na co zwrócić uwagę
Wczesne rozpoznanie objawów stresu cieplnego pozwala na szybsze reagowanie i ograniczenie strat. Do najczęstszych symptomów należą:
przyspieszony oddech (ponad 80 oddechów/min),
nadmierne ślinienie się,
zmniejszony apetyt,
spadek wydajności mlecznej,
zaleganie i unikanie ruchu,
stąpanie z nogi na nogę,
wzmożone dyszenie, często z otwartym pyskiem.
Obserwacja tych sygnałów powinna być codziennym elementem pracy hodowcy, szczególnie w okresie letnim. W przypadku podejrzenia stresu cieplnego należy bezzwłocznie wprowadzić środki zaradcze.
Stosowanie ziół w żywieniu krów (czyli ziołowych dodatków paszowych) zyskuje na znaczeniu w produkcji zwierzęcej ze względu na rosnącą antybiotyko- i lekooporność, szkodliwe pozostałości leków w organizmie i środowisku oraz preferencje konsumentów. Zioła pobudzają apetyt i dodają smaku paszy, a zatem mogą wpływać na wzorce żywieniowe, wydzielanie płynów trawiennych i całkowite spożycie paszy. Ponadto, w przypadku bydła, poprawiają walory smakowe mleka i mięsa.
Zdaniem ekspertów zioła w żywieniu krów wyraźnie poprawiają jakość mleka i mięsa oraz mają pozytywny wpływ na zdrowie zwierząt. Warto mieć jednak na uwadze, że pożądany efekt pojawia się po regularnym i długotrwałym stosowaniu roślin leczniczych w żywieniu. Ocena wartości odżywczej pasz najczęściej koncentruje się na wskaźnikach wydajności produkcji, takich jak przyrost masy ciała oraz wydajność mleka. Krowy, które są dobrymi mlecznicami, ze względu na wysiłek, jaki podejmuje ich organizm przy produkcji mleka, często maja obniżoną odporność i większą podatność na choroby.
Podawanie bydłu mieszanki ziołowej zawierającej rumianek pospolity, krwawnik pospolity, rzepik pospolity, pokrzywę zwyczajną, babkę lancetowatą, dziurawiec zwyczajny oraz przywrotnik pasterski poprawia jakość mleka – jego wartość odżywczą, a także zdrowotność wymienia poprzez obniżenie liczby paciorkowców i gronkowców (na podstawie wyników polskich badań opublikowanych w 2008 roku w „Wiadomościach Zootechnicznych”).