Groch siewny (Pisum sativum L.) jest jednym z ważniejszych i rozpowszechnionych warzyw. Należy do rodziny strączkowych, zwanych teraz bobowatymi. W Polsce g roch zajmuje dominującą pozycję wśród roślin swojej rodziny. Jest cenną rośliną wysokobiałkową i dlatego wyhodowano dużą liczbę różnorodnych odmian, które mają zastosowanie jako jadalne dla człowieka: świeże, mrożone, konserwowe, jako suche nasiona, ale też dla zwierząt na paszę i na zielonkę. Do najwyżej plonujących należą – ze starszych odmian – Tarchalska, z zarejestrowanych ostatnio – Batuta, Lasso i Mecenas.

Wszystkie obecnie zarejestrowane odmiany charakteryzują się średnią wysokością roślin do 90 cm, co sprawia, że mniej wylegają przed zbiorem. Poza tym charakteryzują się wysokim plonem i wyższą odpornością na choroby.

Odmiany grochu do uprawy można podzielić na grochy cukrowe (nadają się do konsumpcji w całości, nawet gdy są niedojrzałe, ponieważ strąki nie mają pergaminowej wyściółki), łuskowe o nasieniu gładkim i łuskowe o nasieniu pomarszczonym. Odmiany o nasionach pomarszczonych są smaczniejsze i zawierają więcej cukrów, ale są bardziej wrażliwe na niekorzystne warunki w czasie wschodów i dlatego trzeba je wysiewać później.

Zdjęcie 1. Groch zielony

Czytaj więcej:

Zdjęcie 2. Nasiona grochu

Jakie wymaganie glebowe ma groch

Groch nie ma wysokich wymagań co do gleby, klimatu i przedplonu. Gleby bardzo ciężkie, mokre i kwaśno gliniaste, ale także wyjątkowo piaszczyste, nie nadają się do uprawy tego gatunku. Groch jadalny najlepiej plonuje na glebach o dużej zawartości próchnicy, zasobnych w wapń o odczynie zbliżonym do obojętnego, przy pH 6,5–7,2.

Jedną z najważniejszych właściwości gleb nadających się pod uprawę grochu jest duża pojemność wodna, zwłaszcza w okresie wiosennym, podczas kiełkowania i wschodów, oraz w czerwcu w fazie kwitnienia i wypełniania strąków.

Jakie temperatury są najodpowiedniejsze

Groch siewny jest rośliną klimatu chłodniejszego. Nasiona mogą kiełkować już w temperaturze 2^oC, dotyczy to głównie odmian o gładkich nasionach, ponieważ te mają małe wymagania co do temperatury i mogą nawet znosić krótkotrwałe przymrozki od –4 do –5^oC. Tak jak niekorzystne jest dla grochu mokre podłoże, to woli miejsca nasłonecznione, a ciepła pogoda w okresie kwitnienia korzystnie wpływa na plon.

Groch jako przedplon

Groch jest dobrym przedplonem dla bardzo wielu gatunków roślin uprawnych, w tym dla warzyw wysiewanych czy sadzonych w lipcu czy sierpniu, natomiast nie powinien być wysiewany po sobie ani innych strączkowych. Poza tym korzystnie wpływa na wzbogacanie gleby w azot.

Wysiew grochu

Wiosną najważniejszym zabiegiem jest przygotowanie pola do siewu na głębokość 6–8, a nawet do 10 cm. Na glebach zwięźlejszych jest to warunkiem niezbędnym do prawidłowego wysiewu nasion grochu, najlepiej siewnikiem z redlicami do głębokiego siewu.

Termin siewu grochu powinien być możliwie wczesny. Można go rozpocząć, gdy tylko rozmarznie gleba i kiedy tylko można wjechać maszynami na pole. Jest nawet polskie porzekadło: „siej groch w błoto, a będziesz miał jak złoto”. Zwykle nasiona wysiewa się od połowy marca do połowy kwietnia, a w sprzyjających warunkach nawet od początku marca.

Każde opóźnienie terminu siewu, zwłaszcza w pierwszej połowie kwietnia, przynosi z reguły lepsze warunki cieplne dla kiełkowania i wzrostu siewek, ale następuje też pogorszenie dostępności wody pozimowej. Wyjątkiem jest wysiew na gleby cięższe, jak czarnoziemy i czarne ziemie, gdzie z powodu dużej pojemności wodnej i ich uwilgotnienia na wiosnę siew grochu jest możliwy dopiero w drugiej połowie, a czasami pod koniec kwietnia.

Wczesny siew ma wiele zalet. Niższe temperatury na przedwiośniu przyczyniają się do lepszego ukorzeniania się roślin i umożliwiają roślinom przejście jarowizacji, od której w dużym stopniu zależy prawidłowy rozwój generatywny roślin. Groch wysiany najwcześniej dojrzewa szybciej i równomierniej. Poza tym wczesny siew grochu ogranicza występowanie chorób i szkodników, głównie: mszycy grochowej, oprzędzika pręgowanego i wielożernego oraz pachówki strąkóweczki.

Najwcześniej należy wysiewać nasiona odmian o gładkich nasionach, groch cukrowy można siać w drugiej połowie marca, natomiast odmiany o nasionach pomarszczonych nie wcześniej niż przed połową kwietnia, gdyż nasiona, wrażliwe na mróz, kiełkują dopiero w glebie o temperaturze powyżej 8^oC.

Teoretycznie groch można wysiewać do połowy kwietnia. Nie można jednak przeciągać terminu, gdyż każdy dzień opóźnienia w porównaniu do terminu optymalnego obniża plon nasion o 20 kg z hektara, co jest niemało przy średnim plonie z hektara ok. 5 t. Dzieje się tak, gdyż groch należy do grupy roślin dnia długiego. Z tego względu opóźnianie terminu siewu grochu może doprowadzić do szybszego zakwitania przy zbyt małej masie wegetatywnej i tym samym do słabszego plonowania. Termin jeszcze późniejszy, tj. w końcu kwietnia, nie jest już opłacalny. Warto pamiętać, że groch jest wrażliwy na niedobór wody, przy późniejszym siewie rośliny się słabiej ukorzeniają i może dojść do innych niekorzystnych następstw w przypadku wystąpienia suszy.

Jeżeli chciałoby się systematycznie, przez dłuższy czas uzyskiwać plon w postaci świeżego grochu, to trzeba wysiewać nasiona od marca do kwietnia w odstępach co dwa lub trzy tygodnie, a w ostatnim terminie wysiać dwie odmiany o różnym okresie wegetacji.

Na powierzchni 1 m² wysiewa się w zależności od wielkości nasion 20–25-gramowe próbki nasion, w rzędy co 15–20 cm lub co 25–30 cm, a w rzędzie co 3–5 cm. Bardzo istotna jest głębokość siewu, sieje się tak, aby nasiona przykryć 4–5 cm warstwą gleby.